Page 15 - 20190622

Kunst 15
Zaterdag 22 juni 2019

van Martie Genger (1)

1969. Daarvoor was de bureau-
cratie wit, daarna gekleurd,
maar verder veranderde er
niets.”
Genger vervolgt: ,,O wee, als
er een boordenknoopje brak in
die wasmachine, dan was Lei-
den in last. Ik heb geen oplei-
ding op het gebied van de kunst
genoten. Ik moest van mijn va-
der gaan werken toen ik 14 jaar
was. Ik kan niet zeggen wanneer
De zwarte golven, hout, 1992. ik met het uitvoeren van mijn
concepten ben begonnen. Het is
begonnen zoals boomwortels
onder de grond zich ontwikke-
den en dorpen waren van tralies broken geheel. Maar het leek len. Ik ben ‘rijk’ geworden door
voorzien waarachter angstige mij beter dit ‘verbreken’ in een armoe, die mij gedwongen heeft
onmachtigen zich veilig wanen. herkenbare vorm te doen. En in- te leven.” Toen Martie Genger 3
Door de komst van echte leiders eens is de puzzel af omdat ik het jaar was werd haar moeder als
zouden ooit de tralies verdwij- terug heb gebracht tot wat het is, gevolg van tuberculose in een sa-
nen. Aan de blauwe kleur is te namelijk een gebroken of ver- natorium opgenomen. Na 13
zien dat het proces positief ver- broken ‘heelheid’. Die ‘heelheid’ jaar kwam zij daar weer uit.
loopt. De witte kleur is de rouw- is nu aan het woord. Weg met Haar vader had een enorme klap
kleur. In haar werkkamer staan het plaatje. De ‘heelheid’ is in gekregen van de beurskrach van
haar boekenkasten. In een van stukken en doet haar eigen ver- 1929, moest 7 dochters opvoe-
die kasten is haar literaire oeuv- haal. Zo was atmosfeer een ‘een- den en in moeilijke omstandig-
re opgeborgen. In 21 mappen heid’ maar heeft gaten gekregen heden de kost verdienen. Een
zijn meer dan 100 schriften ge- door het verlies van Ozon. Zo woord van waardering voor de
stopt waarin haar gedichten en heeft ooit ‘vrede’ paradijselijk kleine Martie, die pluisjes raapte Martie Genger bij Kamerscherm van puzzelstukken, hout,
overdenkingen zijn geschreven. geleefd, maar is door onlusten - een stofzuiger bezat alleen oma Costa Rica,1992.
In haar atelier en een grote op- en bloedvergieten gebarsten en - en de stoelen leuk zette, kon er
slagruimte staan en hangen de nam verwijdering bezit van de ‘s avonds niet meer af. ,,Dan
meest wonderlijke kunstwer- mens. Zo was er een poging tot deed ik de volgende dag extra
ken. ‘eenheid’ maar toen het erop aan mijn best om de keuken schoon
kwam sloten de rijen zich niet te maken”, zei ze mij, ,,maar ook
Symboliek van het aaneen. Zo was er een schone dat zag hij niet, want hij was te
fenomeen ’legpuzzel’ zee maar men gooide het vol moe om nog iets te kunnen
waarnemen.” Met begrippen als
taaie zwarte olie, enz., enz.” Een
Hierboven is het woord puzzel van haar grote puzzelwerken verwaarlozing en eenzaamheid
al of niet in samenstelling veel- met een dubbele symboliek of is Genger opgegroeid en al vroeg
vuldig voorgekomen. Martie gelaagdheid is die met het zwar- te weten gekomen dat het niet
Genger legt mij uit waarom zij te trapezium in de rechterbene- allemaal dank je wel is in het le-
puzzelstukken en puzzelstukjes denhoek: een grote olieveront- ven. Het lot heeft haar bepaald
in haar kunst toepast: ,,Een leg- reiniging dreigt de zee te gaan niet toegelachen: zij is een keer
puzzel symboliseert een moei- afsluiten. Een verbroken een- gescheiden en twee keer over-
lijkheidsgraad middels een heid kan, in mijn ogen, niet sim- leed een man van haar, zij heeft
plaatje. Zonder plaatje geen leg- peler uitgedrukt worden. zes miskramen gehad en een
puzzel. Maar omkeringen van kind is overleden. Zij heeft nu
aannames en in het harnas ge- Conceptueel een dochter, met wie zij heeft af-
storven ‘feiten’ kunnen een to- gesproken dat die te zijner tijd
taal nieuw licht brengen die tot kunstenaar haar kunstschatten voor een
ander nadenken stemmen. Ze- Op mijn vraag of zij zich aan een goed doel eventueel te gelde
ker als wij de legpuzzel alleen stroming in de kunst gebonden mag maken. ,,Want verkopen
zien als een stuk karton dat in voelt of dat zij uniek is, ant- kan ik mijn kunstkinderen ei-
vele gelijke stukjes is uitgeponst woordt Genger: ,,Als ik mij genlijk niet. Kunst staat boven
en later op een hoop wordt ge- uniek voel moet ik eerst alles ge- geld. Wat ik gemaakt heb is mij
gooid met als enig doel om het zien hebben in de wereld om dat allemaal even lief. De breiwer-
volgens het plaatje, dat op de dan zo te kunnen zeggen en voe- ken, puzzelwerken, die ene stoel
deksel van de doos staat, logisch len, en dat is niet mogelijk. Ik en die andere stoel, die ‘Gebrek
neer te leggen. Denken hoeft ben een ‘observer’, ik maak geen aan gastvrijheid’ heet, zijn mijn
dan niet. Alleen kleur en vorm mooie dingen voor de mooi, dus kinderen. Sommige werken zou
van gelijke strekking aan elkaar esthetisch is mijn werk niet. Ik ik nu niet meer maken. Ik zie
zien te passen. Zonder plaatje, ben conceptueel bezig met altijd dat ik een groeiproces heb door-
heb ik gezegd, noem je het geen een vleug humor, dat ik de gemaakt. Ik heb altijd gestreefd
legpuzzel. Waarom maak ik dan schoenlepel van de liefde noem. naar perfectie. Je moet de lat
met deze stukjes een legpuzzel, Ik gebruik de materiaalsoorten hoog leggen, vind ik. Maar als
kun je je afvragen. Dat is omdat die het concept het meest nabij het werk klaar is, loop ik drie da-
het ooit een ‘geheel’ was dat in komen. Soms heeft mijn werk gen naast mijn schoenen van
de fabriek tot stukjes is geknipt. een surrealistische inslag. Mijn trots. Dan zei mijn lieve man al-
Het materiaal van de legpuzzel laatste creatie wordt gevormd tijd ‘You did it kid’. Het is net
was ooit een ‘heelheid’ die is op- door een tweeluik van textiel van een geboorte.”
geofferd voor iets anders dan als aan elkaar gezette delen van In het tweede deel komt een
‘heelheid’ door het leven te gaan. overhemden. Een werk is geheel belangrijk thema in het werk
Het werd verknipt. Ik had ook in het wit met een enkele kleur- van Martie Genger aan bod, na-
op andere manieren het verbre- toets, het andere is evenzo ge- melijk emigratie alsmede haar
ken van een ‘eenheid’ kunnen maakt van aan elkaar gezette schrijverschap. Dan moeten de
gebruiken. Bijvoorbeeld een glas overhemden, die echter volledig (puzzel)stukken in elkaar zijn Bureaucratie Gekleurd, katoen (overhemd-delen), Curaçao,
breken, dan heb ik ook een ver- gekleurd zijn. Draaipunt is gevallen. 2019.