Page 33 - Djaluna 11 februari 2019.pdf
P. 33
Djaluna 11 Febrüari 2019 33
ARUBA
Pa awo
Hogeschool Rotterdam no ta interesa
den studiantenan di Caribe Hulandes
ORANJESTAD.- Mirando hoben ta bini for di area di ta bisa. Segun Bormans, ta perde nan hobennan Ingrid van Engelshoven
cu apenas un kwart di e Caribe Hulandes pa Hulanda e problema ta varios. Hopi inteligente. pa ayudo. Bormans ta
studiantenan di aki banda pa sigui cu nan estudionan, hoben Antiano no tin Les di idioma spera cu e mandatario
ta logra nan diploma na y di esaki ma so menos Hulandes pero Papiamento E ultimo añanan den consulta cu e islanan,
Hogeschool Rotterdam, 200 ta yega na Hogeschool como nan prome idioma. Hogeschool Rotterdam obliga e studiantenan
a dicidi cu nan ta stop cu Rotterdam. Nan soñonan E cultura tambe ta a trata di mehora e vulnerabel di Caribe pa
“werving” di studiantenan ta grandi, pero nan exito diferente, y no menos posibilidadnan di exito den sigui un asina yama
den e area aki di Reino chikito. Treskwart di nan no pasobra studiantenan estudio pa e Antianonan. “instroomprogramma’,
Hulandes. E articulo ta yega final y esey ta nifica: Hulandes ta anda di un Prome cu inscripcion ta prome cu nan cuminsa
aki a keda publica den ningun diploma, un ilusion forma menos formal cu tuma luga un combersacion cu nan estdio na Hulanda.
prensa Hulandes, unda ta mas pober y un debe grandi docentenan. “Tin un falta cu un asina yama ‘Mi ta na fabor pa duna e
wordo bisa cu masha poco di estudio. E directiva Ron di calor, literalmente, di e ‘loopbaancoach’ cu ta hobennan talentoso mas
studiante Antiano ta logra Bormans di Hogeschool calides di cas. Tambe tin duna nan un splicacion di e tempo pa aclimatisa, e
nan diploma; nan haya Rotterdam no por para mira studiante cu tin problema di nificacion di studiamente na espacio pa siña e idioma y
hopi problema den banki esaki mas. E studiantenan prehuicio y ta sinti cu nan Hulanda, despues ta sigui nan habilidad di estudio,
di studiante di college, cu ainda ta bon-bini, pero no ta wordo comprondi.” E un trayecto di preparacion descubri e cultura ... Lo ta
Hogeschool di Rotterdam a ta stop cu e reclutamento fracaso di e studiantenan ta riba e diferencianan bunita si nan por yega na
dicidi di interveni. Nan ta na e islanan Hulandes. problematico. Esaki pasobra cultural, habilidandan di september y cuminsa cu nan
stop di busca studiante den Nan lo no bay ta presente e debe di estudio cu un estudio y con pa anda cu estudio te na januari. Pero
Caribe te ora cu Minister mas na e mercadonan di salario den Caribe casi no placa. Y tambe tin les di esey no ta algo cu ami so
Ingrid van Engelshoven (di estudio den exterior. Nan por wordo paga y mayoria idioma. Pero, esey no ta por regla.’ E minister, segun
Enseñansa) traha riba un colaboradornan no ta duna di esnan cu no logra un suficiente, Bormans ta e publicacion, no kier a
solucion pa esaki. informacion mas na Aruba, diploma ta keda Hulanda. conclui. Despues di 5 aña reacciona riba e peticion aki
Ron Bormans kier pa e Corsou, Sint Maarten y Mientras cu na Hulanda di estudio, apenas un di ainda. Hustamente e tabata
situacion pa e studiantenan Boneiro. “E no ta bon pa e chensnan pa un trabou 10 studiante Antiano ta siman pasa riba un biahe
Antiano mehora p’asina nan laga e studiantenan bini cu bon pago ta chikito si gradua. Mester mas tempo di bishita na e islanan den
por wordo invita atrobe pa aki si nos sa di adelanta bo no tin diploma, cual ta pa aclimatisa Caribe, unda cu e lo mester a
studia na Rotterdam. cu e posibilidad pa haya conduci na desempleo. Y P’esey nan a pidi papia riba e tema aki den un
Tur aña rond di cinco un diploma ta chikito,” e mientrastanto, e islanan Minister di Enseñansa conferencia di enseñansa.
Parlamentario Sue Ann Ras (MEP):
“Tur mucha merece di haya enseñansa cu sentido
y di calidad halto pa crea un nacion solidario”
ORANJESTAD.- alle scholen de Nederlandse Papiamento. Y den e dos “Ta bon pa enfatisa e Plan di Enseñansa
Recientemente Minister di taal de voertaal.’ scolnan preparatorio, cu ta tambe, cu e diferencia Nacional (PEN), Maneho
Enseñansa, Armando Rudy duna les caba na Hulandes, despues di implementa SAM di Idioma den Enseñansa
Lampe a vocifera cu p’e aña FAMILIARISACION CU e alumno lo cuminsa ta, cu lo tin un programa cu su planificacion di
escolar nobo 2019-2020 IDIOMA familiarisa nan mes cu di desaroyo di idioma implementacion y e
Papiamento oficialmente ta Segun miembro di Papiamento di tempran, Papiamento, cu lo mester sugerencianan den cambio
bira idioma di instruccion fraccion di MEP, Sue como e idioma cu nan no ta cuadra cu e liña di desaroyo di ley di enseñansa
den scol preparatorio y esaki Ann Rasm casi tur scol scucha na cas, pero cu nan den e scol multilingual na preparatorio y basico”.
sigur a trece varios reaccion. preparatorio na Aruba ta ta topa tur dia rond di nan Papiamento”, Sue Ann Ras
Si nos bay bek den duna les na Papiamento den comunidad. a indica. UNESCO
historia, despues di caba. Cu excepcion di Pues awor lo incorpora Actualmente un gran
implementacion di e famoso algun scol cu ta duna les LEY Y SCOL ARUBANO scol preparatorio den e mayoria di maestro y
Mammoetwet, nos por mira den kleuter na Hulandes. MULTILINGUAL sistema di Scol Arubano cabesante ta kere den e
cu for di 1979 Papiamento E dos scolnan di S.P.C.O.A. Multilingual (SAM), unda cambio, pa un enseñansa
y Hulandes ta idioma di cu ta cuminsa duna les Pues Papiamento den e cu p.e., e desaroyo di multilingual basa riba e
instruccion n’e scolnan den scol preparatorio caba scolnan preparatorio ta un vocabulario ta di sumo mucha su idioma materno.
preparatorio na Aruba. na Hulandes, lo sigui haci hecho for di basta tempo importancia, como tambe Pues nan ta kere den e
esaki tambe, respetando e caba. Cu implementacion di desaroyo di pensamento, vision di SAM. Sinembargo
ANCRA DEN LEY CABA derecho di alumnonan pa Scol Arubano Multilingual orientacion di mundo, etc, nos tin cu pone atencion
Den AB 1992 no. 88 ricibi enseñansa den nan (SAM) pais Aruba mester manera ta e situacion cu n’e proceso di cambio,
Articulo 6 Inciso 1 (cu ta idioma materno. trece e cambionan den ley, scol preparatorio di Colegio implementacion responsabel
di enseñansa preparatorio) Ademas di e idioma cu ta regula enseñansa. Conrado Coronel y Trupial y bon y percura pa atende
ta bisa lo siguiente: ‘Als Papiamento cu tur alumno Esaki ta un motibo di Kleuterschool. tur inkietud cu por tin. “Nos
voertaal bij het onderwijs tabata siña caba den scol preocupacion, pasobra Segun Sue Ann Ras; tin cu motiva y sostene nos
worden de Papiamentse preparatorio, entrante ningun ley nobo, pa loke “Mi no ta referi solamente scolnan den e proceso aki y
en de Nederlandse taal 2019 tur alumno den scol ta trata e materianan cu na Papiamento como djis paulatinamente cumpli cu
gebruikt.’ Hasta por pone preparatorio lo cuminsa lo duna den SAM, segun e idioma di instruccion, sino e tratadonan internacional
acerca cu den AB 1989 no. familiarisa nan mes di documento di e metanan tambe ta dun’e debido (UNESCO) y asina cumpli
GT 75 (cu ta di enseñansa tempran caba cu e idiomanan nucleo di pais Aruba, aproba atencion, pa desaroyo total cu e derechonan di nos
basico) Articulo 9 Inciso Hulandes, Ingles y Spaño pa Minister di Enseñansa, di idioma materno, cu lo muchanan. Tur mucha
1 ta bisa: ‘Als voertaal bij tambe. Pues lo amplia e Armando Rudy Lampe a yuda e mucha desaroya otro merece di haya enseñansa
het onderwijs wordt in de experiencia di e alumno drenta Parlamento ainda. E idiomanan tambe. P’esey cu sentido y di calidad halto
eerste twee leerjaren de den scol preparatorio cu e cambionan den ley lo sigura ta di sumo importancia pa crea un nacion solidario”,
Papiamentse taal gebruikt; idiomanan Hulandes, Ingles cu SAM lo ta duradero pa pa Minister di Enseñansa Sue Ann Ras a finalisa
in de volgende leerjaren is op y Spaño, banda di e idioma pais Aruba. Rudy Lampe presenta bisando.