Page 33 - Djaluna 11 februari 2019.pdf
P. 33

Djaluna 11 Febrüari 2019                                                                       33

                                                                                                         ARUBA

                                                        Pa awo
       Hogeschool Rotterdam no ta interesa


        den studiantenan di Caribe Hulandes

        ORANJESTAD.- Mirando  hoben ta bini for di area di  ta bisa.  Segun Bormans,  ta perde nan hobennan  Ingrid van Engelshoven
     cu apenas un kwart di e  Caribe Hulandes pa Hulanda  e problema ta varios. Hopi  inteligente.    pa ayudo. Bormans ta
     studiantenan di aki banda  pa sigui cu nan estudionan,  hoben Antiano no tin    Les di idioma  spera cu e mandatario
     ta logra nan diploma na  y di esaki ma so menos  Hulandes pero Papiamento   E ultimo añanan  den consulta cu e islanan,
     Hogeschool Rotterdam,  200 ta yega na Hogeschool  como nan prome idioma.  Hogeschool Rotterdam  obliga e studiantenan
     a dicidi cu nan ta stop cu  Rotterdam. Nan soñonan  E cultura tambe ta  a trata di mehora e  vulnerabel di Caribe pa
     “werving” di studiantenan  ta grandi, pero nan exito  diferente, y no menos  posibilidadnan di exito den  sigui un asina yama
     den e area aki di Reino  chikito.  Treskwart di nan no  pasobra studiantenan  estudio pa e Antianonan.  “instroomprogramma’,
     Hulandes.  E articulo  ta yega final y esey ta nifica:  Hulandes ta anda di un  Prome cu inscripcion ta   prome cu nan cuminsa
     aki a keda publica den  ningun diploma, un ilusion  forma menos formal cu  tuma luga un combersacion  cu nan estdio na Hulanda.
     prensa Hulandes, unda ta  mas pober y un debe grandi  docentenan. “Tin un falta  cu un asina yama  ‘Mi ta na fabor pa duna e
     wordo bisa cu masha poco  di estudio.  E directiva Ron  di calor, literalmente, di e  ‘loopbaancoach’ cu ta  hobennan talentoso mas
     studiante Antiano ta logra  Bormans di Hogeschool  calides di cas. Tambe tin  duna nan un splicacion di e  tempo pa aclimatisa, e
     nan diploma; nan haya  Rotterdam no por para mira  studiante cu tin problema di  nificacion di studiamente na  espacio pa siña e idioma y
     hopi problema den banki  esaki mas. E studiantenan  prehuicio  y ta sinti cu nan  Hulanda, despues ta sigui  nan habilidad di estudio,
     di studiante di college, cu  ainda ta bon-bini, pero  no ta wordo comprondi.” E  un trayecto di preparacion  descubri e cultura ... Lo ta
     Hogeschool di Rotterdam a  ta stop cu e reclutamento  fracaso di e studiantenan ta  riba e diferencianan  bunita si nan por yega na
     dicidi di interveni. Nan ta  na e islanan Hulandes.  problematico. Esaki pasobra  cultural, habilidandan di  september y cuminsa cu nan
     stop di busca studiante den  Nan lo no bay ta presente  e debe di estudio cu un  estudio y con pa anda cu  estudio te na januari. Pero
     Caribe te ora cu Minister  mas na e mercadonan di  salario den Caribe casi no  placa. Y tambe tin les di  esey no ta algo cu ami so
     Ingrid van Engelshoven (di  estudio den exterior. Nan  por wordo paga y mayoria  idioma.  Pero, esey no ta  por regla.’ E minister, segun
     Enseñansa) traha riba un  colaboradornan no ta duna  di esnan cu no logra un  suficiente, Bormans ta  e publicacion, no kier a
     solucion pa esaki.     informacion mas na Aruba,  diploma ta keda Hulanda.  conclui.  Despues di 5 aña  reacciona riba e peticion aki
        Ron Bormans kier pa e  Corsou, Sint Maarten y  Mientras cu na Hulanda  di estudio, apenas un di  ainda. Hustamente e tabata
     situacion pa e studiantenan  Boneiro. “E no ta bon pa  e chensnan pa un trabou  10 studiante Antiano ta  siman pasa riba un biahe
     Antiano mehora p’asina nan  laga e studiantenan bini  cu bon pago ta chikito si  gradua. Mester mas tempo  di bishita na e islanan den
     por wordo invita atrobe pa  aki si nos sa di adelanta  bo no tin diploma, cual ta  pa aclimatisa  Caribe, unda cu e lo mester a
     studia na Rotterdam.   cu e posibilidad pa haya  conduci na desempleo. Y   P’esey nan a pidi  papia riba e tema aki den un
        Tur aña rond di cinco  un diploma ta chikito,” e  mientrastanto, e islanan  Minister di Enseñansa  conferencia di enseñansa.
                                       Parlamentario Sue Ann Ras (MEP):
      “Tur mucha merece di haya enseñansa cu sentido

          y di calidad halto pa crea un nacion solidario”

        ORANJESTAD.-        alle scholen de Nederlandse  Papiamento. Y den e dos   “Ta bon pa enfatisa  e Plan di Enseñansa
     Recientemente Minister di  taal de voertaal.’   scolnan preparatorio, cu ta  tambe, cu e diferencia  Nacional (PEN), Maneho
     Enseñansa, Armando Rudy                      duna les caba na Hulandes,  despues di implementa SAM  di Idioma den Enseñansa
     Lampe a vocifera cu p’e aña   FAMILIARISACION CU  e alumno lo cuminsa  ta, cu lo tin un programa  cu su planificacion di
     escolar nobo 2019-2020  IDIOMA               familiarisa nan mes cu  di desaroyo di idioma  implementacion y e
     Papiamento oficialmente ta   Segun miembro di  Papiamento di tempran,  Papiamento, cu lo mester  sugerencianan den cambio
     bira idioma di instruccion  fraccion di MEP, Sue  como e idioma cu nan no ta  cuadra cu e liña di desaroyo  di ley di enseñansa
     den scol preparatorio y esaki  Ann Rasm casi tur scol  scucha na cas, pero cu nan  den e scol multilingual na  preparatorio y basico”.
     sigur a trece varios reaccion.  preparatorio na Aruba ta  ta topa tur dia rond di nan  Papiamento”, Sue Ann Ras
        Si nos bay bek den  duna les na Papiamento  den comunidad.       a indica.               UNESCO
     historia, despues di  caba. Cu excepcion di                           Pues awor lo incorpora   Actualmente un gran
     implementacion di e famoso  algun scol cu ta duna les   LEY Y SCOL ARUBANO  scol preparatorio den e  mayoria di maestro y
     Mammoetwet, nos por mira  den kleuter na Hulandes.  MULTILINGUAL    sistema di Scol Arubano  cabesante ta kere den e
     cu for di 1979 Papiamento  E dos scolnan di S.P.C.O.A.              Multilingual (SAM), unda  cambio, pa un enseñansa
     y Hulandes ta idioma di  cu ta cuminsa duna les   Pues Papiamento den e  cu p.e., e desaroyo di  multilingual basa riba e
     instruccion n’e scolnan  den scol preparatorio caba  scolnan preparatorio ta un  vocabulario ta di sumo  mucha su idioma materno.
     preparatorio na Aruba.  na Hulandes, lo sigui haci  hecho for di basta tempo  importancia, como tambe  Pues nan ta kere den e
                            esaki tambe, respetando e  caba. Cu implementacion di  desaroyo di pensamento,  vision di SAM. Sinembargo
        ANCRA DEN LEY CABA  derecho di alumnonan pa  Scol Arubano Multilingual  orientacion di mundo, etc,  nos tin cu pone atencion
        Den AB 1992 no. 88  ricibi enseñansa den nan  (SAM) pais Aruba mester  manera ta e situacion cu  n’e proceso di cambio,
     Articulo 6 Inciso 1 (cu ta  idioma materno.   trece e cambionan den ley,  scol preparatorio di Colegio  implementacion responsabel
     di enseñansa preparatorio)   Ademas di e idioma  cu ta regula enseñansa.   Conrado Coronel y Trupial  y bon y percura pa atende
     ta bisa lo siguiente: ‘Als  Papiamento cu tur alumno   Esaki ta un motibo di  Kleuterschool.   tur inkietud cu por tin. “Nos
     voertaal bij het onderwijs  tabata siña caba den scol  preocupacion, pasobra   Segun Sue Ann Ras;  tin cu motiva y sostene nos
     worden de Papiamentse  preparatorio, entrante  ningun ley nobo, pa loke  “Mi no ta referi solamente  scolnan den e proceso aki y
     en de Nederlandse taal  2019 tur alumno den scol  ta trata e materianan cu  na Papiamento como djis  paulatinamente cumpli cu
     gebruikt.’ Hasta por pone  preparatorio lo cuminsa  lo duna den SAM, segun e  idioma di instruccion, sino  e tratadonan internacional
     acerca cu den AB 1989 no.  familiarisa nan mes di  documento di e metanan  tambe ta dun’e debido  (UNESCO) y asina cumpli
     GT 75 (cu ta di enseñansa  tempran caba cu e idiomanan  nucleo di pais Aruba, aproba  atencion, pa desaroyo total  cu e derechonan di nos
     basico) Articulo 9 Inciso  Hulandes, Ingles y Spaño  pa Minister di Enseñansa,  di idioma materno, cu lo  muchanan. Tur mucha
     1 ta bisa: ‘Als voertaal bij  tambe. Pues lo amplia e  Armando Rudy Lampe a  yuda e mucha desaroya otro  merece di haya enseñansa
     het onderwijs wordt in de  experiencia di e alumno  drenta Parlamento ainda. E  idiomanan tambe. P’esey  cu sentido y di calidad halto
     eerste twee leerjaren de  den scol preparatorio cu e  cambionan den ley lo sigura  ta di sumo importancia  pa crea un nacion solidario”,
     Papiamentse taal gebruikt;  idiomanan Hulandes, Ingles  cu SAM lo ta duradero pa  pa Minister di Enseñansa  Sue Ann Ras a finalisa
     in de volgende leerjaren is op  y Spaño, banda di e idioma  pais Aruba.  Rudy Lampe presenta  bisando.
   28   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38