Page 3 - BNDIA ARUBA
P. 3
A3
LOCAL Diasabra 4 augustus 2018
Mucha, hoben y adulto cu diabetes tipo 1
2 pa motibo di edad, pero Un persona cu diabetes tipo
e no por ta LADA, cu no ta 1 por tin un bida normal.
produci insulina mes. E pashent por haci algun
deporte, pero mester ta
Tipo 1 diabetes teoreticamente pendiente cu tin momento
ta bin cu edad for di chikito. mester mas sucu den su spier
“E pashent teoreticamente nan. Tambe e pashent tin
por nace cun’e, esaki kiermen cu ta pendiente di su dosis.
cu e mucha for di chikito Pashentnan tin cu come na
mester inyecta insulina, sino tempo paso no por spuit
por fayece.” insulina si no a come.
Segun dr. Vis, si e persona E pashent cu diabetes tipo
haya e virus, e chens ta mas 1 unda cu e bay, mester tin
grandi cu e ta pasa na un ‘edad e pen cun’e. “E por biba un
di mucah. E ta splica cu si wak bida normal, pero mester tene
un mucha malo, sin energia, na cuenta cu e tin un malesa
henter ora ta tira riba cama, cu mester tratamento cerca di
ta cuminsa saca, of ta hala dje. E ta un responsabilidad
rosea lihe y e ta pishi henter grandi.”
esaki por ta sintomanan. Ora
ta wak cu e mucha ta hopi Bon Dia Aruba a puntra
malo, mayornan mester hiba dr. Vis si un mucha ta haya
e mucha di biaha pa dokter. begeleiding pa sa con pa
inyecta, sea e ta na scol of
ORANJESTAD – Na ‘LADA’, cu ta cay bou di e sistema immuun ta ruim op Tipo 1, segun dr. Vis, ta cualkier parti, ora no tin
Aruba, segun dokter diabetes tipo 1. e virus, anto pa motibo cu ta malesa cu ta bin di biaha. mayor rond di dje. Dr. Vis
Sharlin Vis, tin mas o menos asina activo, a ruim op e virus “Den e siman ey e mucha a contesta cu normalmente
un 20% di pashentnan cu Dr. Vis a splica cu tin diferente di ‘eilandjes van Langerhans’, ta bira malo, stel diagnose y mucha ta haya ‘begeleiding’
diabetes. Bon Dia Aruba a diabetes tipo 1. “Nos ta yam’e causando cu no ta traha nada mester cuminsa tratamento for di e kinderarts pa
entrevista dr. Vis pa asina tipo 1, pero bou di dje tin yen di insulina.” inmediatamente.” El a agrega siña con pa spuit of uza
splica nos e diferencia di otro sub tiponan y e por ta cu persona cu tipo 1 no insulina. Tambe ‘Diabetes
tipo diabetes. ‘erfelijk’ tambe.” Den e caso di LADA cu ta mester bebe tablet. Solamente Verpleegkundige’ por duna
cuminsa mas laat, e ta bin den caso manera LADA, e e mucha advies. E ta splica
Segun dr. Vis, mayoria tin Un di diferencianan den e cerca pashentnan cu tin 30 prome tratamento ta keda cu ‘cuanto insulina’ tin cu uza,
dos tipo di diabetes tipo 1 y 2. tipo 1 ta, cu di un dia pa otro aña di edad. E pashent aki por insulina, aunke nan por uza con ta conta e sucu y tambe
Mayoria di biaha tipo 1 ta bin e pancreas ta stop di funciona ta flaco y bida normal, pero metformine si tin resistencia pa conta tur locual e ta come.
mas na edad di mucha, hoben y produci insulina. “E por lentamente ta haya sucu. E ta y si nan ta sobrepeso.
of adulto tambe y esaki yama bin di un virus infectie, cual kere cu e por ta diabetes tipo
‘Pashentnan no kier pa hende corda di nan malesa’
ORANJESTAD – Pash- pronde, paso den mesun
entnan cu cancer of cualk- situacion ora un persona wak
ier malesa tin biaha ta ser otro persona sin pia of cualki-
mira diferente, pero nan er cos rond na e curpa ta pun-
lo kier pa hende trata nan tra ’ay kico a pasa bo’. Paso e
manera nan no tin malesa, ta algo di hende, pero e per-
pa asina no mester keda sona mes cu ta pasando den
pensa constant riba esey. dificultad no kier bay conta
atrobe paso e ta keda corda y
Segun sr. Tromp, coordinado no kier conta.
di Mary Joan Fundacion, e
pensamento cu tin ora pa- Sinembargo a pesar di tur
shentnan cu cancer ta perde esey sr. Tromp ta bisa cu nan
cabey, manera nan sali afo ta sigui yuda y guia e pash-
ya hende ta cuminsa puntra entnan bay dilanti. Sra. Me-
e motibo di cual nan a perde dina -cu tin un familiar cu a
cabey. Anto segun e ta splica fayece- ta bisa cu e dolor mas
esaki ta un ‘otro preocupa- grandi ta cu famia kier haci
cion’ cu ta drenta den e cabes lo posibel pa e pashent corda
di e pashent pa motibo cu e ta menos di su malesa y asina
ripara cu no tin sanacion. por dun’e mas alegria y ‘me-
nos tristeza’.
Ta hopi cos tras di otro y cu
yen problema e pashentnan Nan ta sostene e pashent
tin cu enfrenta nan mes. E ta hunto cu e famia. Na ta haci
aclara cu no ta facil pa esun- diferente actividad y asina
nan cu no tin cancer, pa wak hunto por comparti y comb-
un pashent cu cancer di un ersa. Tambe ta haci diferente
manera normal, pero pa por obranan di man. Tur esaki ta
lo menos trat’e manera cu- duna un chens pa nan por sali
alkier otro persona sin duna afo di cas y uni na un ambi-
lastima of keda corda e pash- ente dushi, unda nan ta lubi-
ent constant di su malesa. da un tiki di e tristeza cu nan
ta pasa aden.
Sr. Tromp ta bisa e ta com-