Page 14 - BNDIA ARUBA
P. 14
a14 analisis
Dialuna 8 Mei 2017
San Nicolas campo di bataya principal di eleccion?
San Nicolas tin mester di un ta imaginabel cu esaki ta bay cam-
‘boost’ urgentemente. Despues bia radicalmente a base di laga tur
di tanto aña di deterioro y sola- hende haci nan esfuerso individual,
mente alivio parcial, awor si ta segun cu nan por. Ta necesario un
bira tempo pa un mehoracion plan di accion general, cu ta exigi
den tur sentido. Naturalmente un vision y plan gubernamental
tur hende ta pendiente pa loke con, conhuntamente cu comercio
reapertura di e refineria como y poblacion, ta bay crea un ciudad
‘upgrader’ di crudo ta bay trece. renaci, segun e funcion cu e por tin
den e decadanan nos dilanti. Den
Pero esey ta suficiente pa deshaci esaki mester ta realistico tambe; no
di e influencia negativo di mas di por bay elabora plan bunita cu no ta
trinta aña di falta di desaroyo socio factibel, pasobra e base economico
economico solido? Un bista riba pa esaki no ta existi.
e aspectonan cu mester tuma na
cuenta pa un desaroyo integral di e Un San Nicolas Nobo?
ciudad aki. Esun cu ta desea di pensa, imagina
Si nos mira den retrospectiva, te e o hasta soña un San Nicolas nobo y
tempo cu San Nicolas tabata e cu- refresca, lo mester cuminsa cu pen-
rason economico di Aruba den sa kico ta e piedranan di fundeshi
añanan 50 y 60, nos no tabata mira cio local tanto. E motibo pa esaki ta di compra reduci, cu no di su mes pa esaki. Esey ta trece nos cerca e
solamente un refineria cu tabata cu e empleadonan di e refineria no ta bay converti atrobe den un cen- base economico cu e ciudad por/
duna empleo na miles di persona. necesariamente tabata biba cerca di e tro comercial atractivo y bibo. San mester tin. Actualmente e decision
E hendenan ey tur no tabata biba refineria y a keda haci compra unda Nicolas awendia por ser yama un strategico a ser tuma aña pasa, cu e
den o den cercania di San Nicolas; comercio tabata estableci: na Playa. ‘slaapstad’, un ‘commuter town’, cu refineria ta keda, por lo menos pa
nan tabata yega den truck adapta pa Y sin suficiente poder di compra pa colmo ta carece di e minimo di 15 o hasta 25 aña. Tumando esaki
transporte di pasahero di tur parti di ningun plan pa reactiva comercio servicio gubernamental y comercial como un hecho por lo pronto ire-
Aruba. E luga pa haci compra den e tin algun probabilidad di exito. cu tambe un slaapstad mester tin. vocabel, mester anto contempla e
epoca ey tabata San Nicolas. E cam- Hunto cu e falta anto di un servicio E pregunta ta actualmente, si tin de- aspectonan positivo y negativo cu
bio den esaki, unda cu Playa a cum- comercial basico, tambe tabata falta seo pa cambia esaki, y si ta asina, na esaki lo tin pa e ciudad. Positivo lo
insa tuma e batuta economico for di un nivel aceptabel di servicio gu- kico ta desea di yega. Ta inimagina- ta cu un cierto empleo fiho ta ser
San Nicolas a bay gradualmente, se- crea, cu por aporta na mas poder di
gun cu menos hende, den y pafo di compra, como base pa comercio lo-
e ciudad, tabata mester a yega aya pa cal. Esaki asina leu cu empleo ta bay
traha, y pa haci compra. E hecho cu combina tambe cu residencia den
Playa tabata tambe e centro guber- o cerca di e ciudad, sino e poder di
namental, tambe a influencia esaki. compra extra aki ta haya su caminda
Ademas, e actividadnan economico pa e centro comercial dominante na
nobo tabata tuma luga exclusiva- e otro banda di e isla. E lo no ta un
mente parti pabao di e isla, accen- automatismo cu cierto incremento
tuando e conveniencia di concentra den poder di compra lo crea un base
comercio na e luga aki. di existencia sigur pa comercio, cu
Finalmente, e ciere di e refineria di awor aki no por subsisti aki. Anto e
Exxon den añanan 80 a percura pa pregunta ta, con pa aumenta poder
un exodo casi completo di comercio di compra di tal manera cu e ta un
y esaki pa motibonan obvio. Des- base pa funda comercio viabel pa e
empleo a bira dramatico, riba henter ciudad? Basicamente tin dos opcion
e isla, y loke a keda di poder di com- aki: poder di compra local y poder
pra tabata bay pa Playa. No sola- di compra di exterior, es decir, di
mente San Nicolas a bira bashi, den turismo. Aki caba nos ta haya nos
tur sentido di e palabra, pero e resto bernamental. No pasobra no a haci bel cu ta yega atrobe na e resplandor den tereno dificil, con pa desaroya
di e isla no tabatin un motibo mas intento pa establece cierto servicio, di aña 50, y e actividadnan econom- e dos tipo di poder di compra aki.
pa yega ‘te pariba’. Seguidamente, e pero cu tempo a opta pa muda nan ico planea te awor lo no bay oca- E poder di compra local por crece
desaroyo turistico tambe a concen- atrobe. Hunto cu un poblacion, cu siona e cambio radical ey tampoco. substancialmente si ta crea e posibi-
tra na otro parti y San Nicolas no a pa gran parti ta emplea na otro ban- Es mas, mirando e impacto positivo lidad di residencia den o alrededor
comparti de esaki. E reapertura di da di e isla, cu tambe ta custumbra, limita di e reapertura di e refineria di San Nicolas, di parti di e pobla-
e refineria na inicio di añanan 90 a forsosamente, di haci compra unda na 1991, lo ta exagera pa pensa cu cion local cu bon posicion social y
significa un boost pa economia di por, esey ta splica cu na 2017 nos ta e reapertura di e refineria, eventual- bon entrada. Esaki ta posibel, si por
Aruba, pero no a influencia comer- papiando di un ciudad cu un poder mente aki un par di aña, lo ocasiona ehemplo gobierno cambia su mane-
un desaroyo positivo cu lo bay mas ho di otorga tereno pa construccion
leu cu esun di 1991. Esey anto, si di cas y concentra esaki den y rond
no haci nada extra. Pa e extra ey ta di San Nicolas. E posibilidad pa
necesario contempla otro aspecto di amplia e poblacion di clase medio,
e ciudad cu mester atencion tambe. utilisando e terenonan den Colony,
Sin duda algun, cualkier persona cu por ehemplo, por crea un poblacion
bishita San Nicolas, no ta nota sola- local considerabel cu poder di com-
mente e deterioro di infrastructura pra cu por beneficia comercio local.
y edificio den su centro, sino tambe E otro aspecto, poder di compra
den henter e ciudad y su alrededor. traves di turismo, ta posibel pero
E exodo grandi a laga un poblacion ta keda limita pa presencia di e re-
considerabel atras di hende di edad, fineria. No mester pensa mes ora
cu no semper tabatin e recursonan den tanto camber di hotel ‘pariba di
pa mantene nan propiedad manera brug’ ora ta papia di turismo.
mester. Distincion di infrastructura Crucial por ta e reactivacion di e
pa cual gobernacion ta responsabel centro comercial di San Nicolas, cu
a añadi na e aspecto deplorabel cu tin algun elemento importante na
e ciudad ta mustra en general. E su fabor.
situacion actual ta asina grave, cu no Continuacion riba pagina 15