Page 35 - Djabierne 9 november 2018.pdf
P. 35

Djabièrnè 9 Novèmber 2018                                                                      37

                                                                                                    Doctor
                                                                                               Desiree Hooi

                                                                                                 a promové

                                                                                                na VUmc na

                                                                                                Amsterdam


                                                                                                 WILLEMSTAD.-
                                                                                                 Investigashon ta un
                                                                                               hèrmènt instrumental den
                                                                                               maneho di salubridat di un
                                                                                               komunidat. Ta pa e
                                                                                                 motibu aki Fundashon
                                                                                               Prevenshon ta kontentu ku
                                                                                               e por anunsiá i felisitá ku Dr.
                                                                                               Desiree Hooi ta su
                                                                                                 promé doktorado. Doctor
                                                                                               Hooi su tésis “HPV and
                                                                                               cervical cancer on Curaçao:
                                                                                               towards animplementation
                                                                                               of an integrated program”
                                                                                               ta kontestá pa Fundashon
                                                                                               Prevenshon e pregunta ki
                                                                                               tipo di HPV tin na Kòrsou.
                                                                                                 Manera ta konosí e vírus
                                                                                               di HPV ta kousa kanser na
                                                                                               entre otro boka di matris
                                                                                               pero por kura esaki 100% si
                                                                                               gara e vírus na tempu. Ta
                                                                                               eksistí mas di 160 tipo di
                                                                                               vírus HPV pero solamente
                                                                                               un 10 pa 15 di nan tin e
                                                                                               posibilidat di kousa kanser.
                                                                                               E manera ku ta bin den
                                                                                               kontakto ku e vírus aki ta
                                                                                               seksualmente. Sigur 80%
                                                                                               di hende muhé ta bin den
                                                                                               kontakto sigur un biaha ku
                                                                                               e vírus HPV. Den hopi kaso
                                                                                               e kurpa mes ta deshasí di e
                                                                                               vírus.
                                                                                                 Te ku 2015 ‘Pap tèst’
                                                                                               tabata e tèst pa wak si un
                                                                                               hende muhé tin pre-kanser
                                                                                               na boka di matris. Pero na
                                                                                               Kòrsou e kantidat di muhé
                                                                                               ku ta hasi ‘Pap tèst’ ta hopi
                                                                                               abou.
                                                                                                 Fundashon Prevenshon
                                                                                               a disidí na kuminsá hasi un
                                                                                               investigashon sientífiko di
                                                                                               komunidat
                                                                                                 (=bevolkingsonderzoek).
                                                                                               A usa e téknika di DNA
                                                                                               kaminda ta kue muestra
                                                                                               pa wak kua ta e genotipo di
                                                                                               HPV presente serka e hende
                                                                                               muhé i asina determiná
                                                                                               kua ta e genotiponan ku ta
                                                                                               eksistí na Kòrsou.
                                                                                                 Konklushon di e estudio
                                                                                               ta ku:
                                                                                                 1. pa kombatí kanser
                                                                                               na boka di matris skrinen
                                                                                               preventivo ta imperativo;
                                                                                                 2. kolaborashon ku
                                                                                               dòkter di kas i tur instansia
                                                                                               médiko ta esensial;
                                                                                                 3. introdukshon di
                                                                                               vakuna kontra di kanser na
                                                                                               boka di matris ta nesesario;
                                                                                                 4. duna informashon na
                                                                                               e grupo di enfoke mester ta
                                                                                               garantisá.
                                                                                                    Sigui lesa pagina 39
   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40