Page 15 - 20180901

Literatuur 15
Zaterdag 1 september 2018
De Stoep

Boekententoonstelling in Sociëteit De Gezelligheid, in 1939, vlnr. Johan van de Walle, Moises ‘Dòktor’
da Costa Gomez, Lucia Engels-Boskaljon, Chris Engels, Herman ‘Harry’ Cornelis Jorissen - alias Herman
Cornel, Frits van der Molen en Do Kwarts. Vier gefotografeerden hebben zich sterk gemaakt voor het op-
richten van De Stoep. Het echtpaar Engels heeft dit met hart en ziel gedaan tot en met het laatste num-
mer in 1951. Inlegvel van De Stoep serie 1, nr 1.

wel dit woord een organisatie, Nederlandse auteurs die uit hun De Heer geeft tegenstrijdige me- zonder vrees voor verlies’. Eerst tot vreugde van de gezonde le-
een bureau en een financiële ad- vaderland gevlucht waren. Naast ningen van Greshoff over het ni- publiceerde de redactie ‘bijdra- zer; en zonder belangstelling
ministratie veronderstelt, het- Greshoff beloofde Adriaan van veau van De Stoep weer en gaat gen van op Curaçao verblijvende van de belangstellinglozen.” Om
geen ten enenmale bij De Stoep der Veen, secretaris van Hen- dieper in op de redenen waarom of kort vertoevende krachten, dit soort gein of zin in on-zin
ontbrak, aan kopij? In het hoofd- drik van Loon, die een huis- Greshoff tijdens de oorlog voor waarvan er meer bleken te zijn hebben veel ‘normale’ burgers
stuk ‘Greshoff en De Stoep’ vriend was van president Roose- meerdere (culturele) tijdschrif- dan ooit gehoopt’. Later werden altijd getwijfeld aan Tourniers
geeft Jan de Heer het belang aan velt, ook voor bijdragen te zullen ten, zoals De Fakkel op Java, kon aan de redactie ‘uit Zuid-Afrika kunnen.
van Jan Greshoff als hofleveran- zorgen. Vanaf april 1942 richtte fungeren als een soort redacteur en de Verenigde Staten de vra- Nummer 8 was geheel gevuld
cier van kopij van verschillende Greshoff zich op het periodiek. op afstand. Ook komt de rol aan gen gesteld: ,,Wat willen jullie met de novelle van Adriaan van
bod van de weduwe van de dich- (ter publicatie) hebben?” (Jan der Veen ‘Idylle in New York’.
ter Hendrik Marsman, ‘de spin Greshoff) en ,,Wil je niet van De Nummer 9/10 (maart 1943) is
in het web van de Nederlandse Stoep een uitgeverij maken, zo- een dubbelnummer van ruim
culturele kolonie in Londen’. als de (latere) Vrije Bladen, van 100 bladzijden geworden, vol
Door onderzoek van De Heer in een reeks van afgeronde publica- louter poëzie, ingeleid door Mar-
de dagboeken van Greshoff, we- ties, elk van één persoon?” (Adri- nix Gijsen. Daar staan 66 dich-
ten we nu dat De Stoep geen aan van der Veen). Tournier ters in, vanuit Zuid-Afrika en
voorkeur had van Greshoff, vraagt zich af of dit een koersver- Oost-Indië, Suriname en Cura-
maar dat hij bij gebrek aan een andering is en antwoordt hierop çao, Nederland en België. In
beter tijdschrift, eieren voor zijn positief ‘indien het enthousiaste maart van het volgende jaar
geld had gekozen. Toen Neder- medewerking der schrijvers zal kwam in Londen een bloemle-
land weer een vrij land was, opbrengen’ of, vraagt hij zich af, zing ‘Gedichten uit bezet Hol-
heeft hij zijn medewerking ter- ‘zal enkel onze roep verande- land’ uit, met ruim 60 door me-
stond gestaakt. Ook heeft De ren?’ en zegt dat hij graag wil dat vrouw Marsman gebloemleesde
Heer veel studie gemaakt van de ieder cultureel weldenkend gedichten, ‘waarvan er achttien
correspondentie tussen Gres- mens gaat twisten over de vraag reeds in het poëzienummer van
hoff en Van der Veen. Greshoff of De Stoep nu tijdschrift of uit- De Stoep waren gedrukt.’ De re-
noch Van der Veen zijn ooit fy- geverij is. Engels/Tournier ein- dactie van De Stoep was ‘not
siek op Curaçao geweest, maar digt met een ironische zin: ,,(De amused’ met dit schieten onder
ze hebben veel bijgedragen aan Stoep nummer zes) verschijnt haar duiven.
een aantal nummers van De
Stoep.
Het volgende hoofdstuk
noemt Jan de Heer ‘De laatste
vijf nummers van de eerste se-
rie’. Nummer 6 is, over de volle
32 pagina’s, de rede over Arthur
van Schendel die Greshoff in
Kaapstad voor de universiteit
had uitgesproken, voorafgegaan
door een redactioneel waarin
Voordat De Stoep officieel uitkwam, werd het nog een ‘literair Tournier rept over ‘Koersveran-
maandblad’ genoemd. Vanaf het eerste officiële nummer dering of roepverandering’. De
heette het ‘Nederlands periodiek’. De namen van de redactie- Stoep vergelijkt hij met het zor-
leden bij dit proefzetsel horen bij het spel met schuilnamen, genkind van ‘de vrouw met groe-
zowel de geboortenaam van Engels als zijn pseudoniem ne ogen en zachte haren, die ons
staan vermeld. Vanaf het officiële begin staan er geen redac- uit onze slaap houdt, de Muze’
tieleden maar alleen nog de namen van F.J. v.d. Molen en en de vaders zijn dan de uitge- Medeoprichter en redactielid Redactielid bij De Stoep tot
Luc. Tournier als uitgevers, en later als oprichters. vers, zonder winstoogmerk ‘dus tot 1943, Frits v.d. Molen. 1946, Hendrik de Wit.