Page 22 - HOH
P. 22

a25
                                                                                                           local Diasabra 15 Juni 2019
            5 di juni Dia Internacional di Medio Ambiente:

                           Contaminacion di aire por causa malesa manera demencia



            ORANJESTAD  –  Con-          Ta importante pa compronde  na  (BBQ),  verwarmer  (no
            taminacion  di  aire  por  e  diferente  tipo  di  contami-  aplicabel pa Aruba), y luz di
            ta  un  problema  dificil  pa  nacion  di  aire  cu  ta  existi  ,y  coriente. Ta genera contami-
            compronde  y  compleho  con e por afecta nos salud y  nacion di aire door di compa-
            pa splica. Pero nos tur por  nos  medio  ambiente.  Djey  nia cu ta uza carbon, uzo di
            haci algo di nos banda pa  por  determina  e  pasonan  cu  diesel  generator  pa  suminis-
            reduci parti di e problema  mester  tuma  contra  e  con-  tra  coriente  na  un  negoshi/
            di contaminacion di aire.    taminacion di aire, y mehora  compania.
                                         e  calidad  di  aire  p’asina  nos
            World  Environment  Day  por biba den miho ambiente  Tin un crecemento den uzo
            2019,  cual  a  tuma  luga  dia  y condicion.             di  energia  alternativo  y  of
            5 di juni ultimo, su tema di                              uzo di energia renobabel, cu
            conscientisacion  tabata  con  Nos  ta  menciona  5  tipo  di  ta yuda controla y baha con-
            pa  caba  of  yuda  caba  cu  e  contaminacion  di  aire  cu  ta  taminacion  di  aire,  na  mes
            contaminacion di aire. DNM  existi, y kico nos por haci pa  momento brinda e opcion pa
            como organisacion cu ta for-  trece un cambio den termino  produccion di energia limpi.
            mula  maneho  pa  diferente  largo.  Nos  ta  bay  comparti  Transportacion tambe ta cau-
            tema  cu  ta  trata  naturalesa  tambe  algun  tipnan  cu  por  sa  hopi  contaminacion  door
            y  medio  ambiente,  ta  esun  aplica den un termino corti-  di emision di carbon dioxide.
            yama pa trece mas conscien-  co. E contaminacion cu ta ex-  Tin  un  conexion  estrecho
            tisacion  relaciona  cu  e  tema  isti  ta  contaminacion  di  aire  entre carbon dioxide y morto
            di  contaminacion  di  aire.  causa door di agricultura, den  prematuro.
            Pero  no  ta  limita  na  DNM  cas, industria, transportacion
            solamente; ta tuma un comu-  y sushedad.                  Emision di diesel di e careter-
            nidad  consciente  pa  tuma  e                            anan por conduci na demen-
            pasonan  pa  haci  un  diferen-  Contaminacion  di  aire  den  cia  pa  esunnan  cu  ta  biba
            cia.                         casnan ta p.e. uzo di fuel en  cerca.  Agricultura  tambe  ta
                                         general,  candela  pa  cushi-  contribui  na  contaminacion
                                                                      di  aire,  esaki  ta  inclui  cria   di  dump  (landfill)  tambe  ta  cion y afecta e calidad di aire.
                                                                      di  bestia  na  gran  escala  cu   laga hopi particulanan dañino
                                                                      ta  produci  methaan  y  am-  manera methane, dioxins, fu-  Aki na Aruba, tambe por pa-
                                                                      monia.  Tambe  kimamento     rans y black carbon den aire.  pia  di  contaminacion  di  aire
                                                                      di  desperdicio  di  agricultura                          a consecuencia di e stof cu e
                                                                      ta  contribui  na  contamina-  Hecho ta cu na nivel global,  UTV-nan ta lanta den arean-
                                                                      cion di aire. Pues un evento   ainda ta kima 40% di sushe-  an unda nan ta core sin con-
                                                                      manera  kimamento  di  sushi   dad den aire liber manera riba  trol,  of  cu  un  comportacion
                                                                      riba dia di San Juan tambe ta   un dump.                  no adecua den trafico. E par-
                                                                      causa contaminacion di aire.                              ticulanan  di  stof  cu  ta  lanta
                                                                      Tin emision di methaan cu ta   E solucion p’e contaminacion  den aire no ta solamente cau-
                                                                      conduci na formacion di un   di aire den forma di kimam-  sa molester, daña vegetacion,
                                                                      capa di ozono na nivel di sue-  ento  di  sushi  por  bini  door  mata, fauna y ta cambia struc-
                                                                      lo (ground level ozone), cual   di  colecta,  separa  y  maneha  tura dje paisahe, pero tambe
                                                                      ta  causa  asma  of  otro  male-  desperdicio  na  un  manera  ta  trece  problema  pa  salud,
                                                                      sa    pulmonar/respiratorio.   responsabel.  Door  di  baha  bienestar di bestia y hende.
                                                                      Methaan tambe ta un gas cu   of elimina e cantidad di des-
                                                                      ta contribui na ‘global warm-  perdicio, bo ta yuda caba cu  DNM kier pidi un y tur, rela-
                                                                      ing’,  pero  na  un  forma  mas   contaminacion di aire. Separa  ciona cu Dia Internacional di
                                                                      potente cu carbon dioxide.   desperdicio  organico  y  con-  Medio  Ambiente,  pa  tuma
                                                                                                   verti  esaki  den  compost  of  pasonan  firme  pa  contribui
                                                                      Hecho ta cu 24% di gas tipo   energia  biologico  (bio-ener-  na caba y reduci contamina-
                                                                      ‘greenhouse’  emiti  mundial-  gy). Di e manera ey ta hisa e  cion di aire. Pasonan cu por
                                                                      mente ta bini di agricultura y   calidad di suelo pa uno miho.  tuma por inclui planta mata,
                                                                      otro uzo di suelo.           Reduci e cantidad di cumin-  haci un area limpi, core hun-
                                                                                                   da cu ta bay benta afo of cu ta  to  uzando  menos  auto  indi-
                                                                      Pa  reduci  contaminacion  di   bay perdi tambe ta yuda com-  vidualmente.
                                                                      aire  asocia  cu  agricultura,   bati contaminacion di aire.
                                                                      hende por ta mas consciente                               Bishita  nos  pagina  di  Face-
                                                                      di nan consumo di cuminda.   No  ta  tur  contaminacion  di  book  y  Instagram  pa  wak
                                                                      Come  mas  tanto/aumenta  e   aire ta bini door di actividad  kico  DNM  ta  haci  relacio-
                                                                      consumo di berdura y fruta.   humano.  Tambe  tin  fenom-  na  cu  World  Environment
                                                                      Por scoge pa bira vegetariano   eno natural manera erupcion  Day 2019. Por tuma nota cu
                                                                      y vegano den casonan extre-  volcanico, tormenta di santo  DNM a bin cu un reto y a tag
                                                                      mo. Na e mesun momento ta    y stof cu ta emiti particulanan  otro departamento pa tuma e
                                                                      reduci e cantidad di cuminda   cu aire por carga pa miles di  reto y tuma accion tambe.
                                                                      cu ta bay benta afo. Kimam-  kilometer y ta carga substan-
                                                                      ento di sushedad/desperdicio   cianan cu ta causa contamina-
   17   18   19   20   21   22   23   24   25