Page 30 - bon-dia-aruba-20190928
P. 30

a30    ciencia & tecnologia
               Diasabra 28 september 2019

                                           Papa Francisco ta adverti ehecutivonan di

                                                 tecnologia pa uza AI pa bien comun



                                                                      ta  compaña  pa  un  evalu-  E  debate  a  inclui  topiconan
                                                                      acion  etico  di  e  bien  co-  manera avancenan tecnologi-  “Si  avance  tecnologico  bira
                                                                      mun.                         co den guera, y e futuro di la-  e  causa  di  desigualdad  cada
                                                                                                   bor cu dependencia creciente  bes mas evidente, e lo no ta
                                                                      Francis a dirigi su mes na un  riba mashin, como tambe un  progreso  real  y  berdadero”,
                                                                      conferencia  na  Vaticano,  cu  estudio  examinando  e  ma-  el a adverti. “Si e asina- yama
                                                                      presencia  di  enviadonan  di  sacre na Christchurch, New  progreso  tecnologico  di  ser
                                                                      gobiernonan,  y  representan-  Zealand,  y  e  decisionnan  cu  humano lo bira un enemigo
                                                                      tenan di Google y Facebook,  companianan  di  rednan  so-  di bien comun, esaki lo con-
                                                                      hunto  cu  filosofonan,  fisi-  cial a tuma despues cu video  duci na un regresion desafor-
                                                                      conan y eticistanan. Un can-  di e masacre a keda distribui.  tuna na un forma di barbaris-
                                                                      tidad  di  academico  y  obispo  Den  su  discurso  na  e  con-  mo dicta pa e ley di esun mas
                                                                      Catolico a completa e partici-  ferencia,  Francis  a  elogia  e  fuerte.”
                                                                      pantenan di e conferencia ‘E  potencial  di  progreso  tecno-
                                                                      bien comun den era digitial’.  logico, notando cu mashin na  Organisadonan  di  e  confer-
                                                                                                   cuminsamento di revolucion  encia  a  bisa  cu  nan  tin  spe-
                                                                      E  reunion  di  tres  dia  ta  e  industrial a scapa trahadonan  ransa di ‘tap’ den e experticio
            VATICAN  CITY  (AP)  —  gencia artificial (artificial  evidencia mas recien cu Vati-   di  labor  peligroso  y  mono-  di participantenan pa identi-
            Papa  Francisco  ayera  a  intelligence,  AI)  y  otro  cano kier un luga den e de-    tono.  Pero  el  a  adverti  cu  fica conseheronan den futuro
            adverti ehecutivo di com-    formanan     di   desaroyo  bate  tocante  e  prospectonan  dependencia  creciente  riba  pa Iglesia Catolico den asun-
            pania  tecnologico,  diplo-  digital  ta  core  e  riesgo  di  y  peligernan  di  interligencia  robotica  pa  ganashi  ta  core  tonan di tecnologia halto.
            matico  y  financieronan   aumenta  desigualdad  so-      artificial (AI).             riesgo di priva hende di e dig-
            cu e carera pa crea inteli-  cial, a menos cu e trabou                                 nidad di labor.


                            58% di mata exclusivo di Europa bou menasa di extinsion


            GENEVA (AP) — Un gru-        e menasa di extinsion pa tur                              creacion  di  areanan  protegi,  Aesculus  hippocastanum,  or
            po  internacional  di  con-  tipo di mata nativo di Europa.  IUCN, un organisacion di 71  mehoracion  di  monitor,  y  the  horse  chestnut  tree,  na-
            servacion  ta  advirtiendo  European  Red  List  of  Trees  aña conoci pa su clasificacion  mas  investigacion  riba  im-  tive  to  southeastern  Europe.
            cu mas di mita di e espe-    a clasifica 37% di e 454 espe-  di  especienan  bou  menasa  pacto  di  cambio  climatico  The  polished  brown  conk-
            cienan  di  mata  Europeo,  cie di arbol nativo di Europa  ‘Red  List’,  a  bisa  cu  espe-  riba  boskenan  y  especienan  er  inside  its  spiked  fruit  "is
            cu  no  ta  existi  na  ningun  como  ‘bou  menasa’.  Di  es-  cienan  ‘invasivo  y  problem-  individual di mata.  perhaps  more  famous  than
            otro  luga  di  mundo,  ta  eynan,  15%  ta  ‘criticamente  atico’ ta e menasa principal pa                         the tree itself" because of its
            menasa cu extinsion.         menasa’, un stap leu di extin-  matanan  Europeo,  cu  desar-  E  grupo  a  resalta  Aesculus  use in children's playground
                                         sion, segun e reporte.       oyo urbano y ‘tala insosteni-  hippocastanum, ‘horse chest-  games, the report said.
            International  Union  for  the                            bel’ como otro factornan.    nut  tree’,  nativo  na  sur  ori-
            Conservation   of   Nature  E  hallazgonan  ta  yega  entre                            ente Europeo. E especie aki,
            (IUCN)  a  bisa  den  un  re-  preocupacion  aumenta  to-  Director di e grupo na Euro-  presente  na  Europa  desde
            porte nobo ayera cu 58% di e  cante asuntonan ambiental y  pa, Luc Bas, a bisa cu ‘activi-  prome cu e ultimo Era di Ijs,
            265 mata endemico Europeo  riesgonan di extinsion na Eu-  dadnan lidera pa humano’ ta  ta menasa pa defoliaciona pa e
            ta  enfrenta  un  riesgo  eleva  ropa y rond mundo. Un re-  resultando  den  disminucion  ‘leaf miner moth’, un malesa
            di desaparece for di e conti-  porte di Nacionnan Uni riba  den  poblacion  di  especienan  di fungus, como tambe pre-
            nente. Mas di 150 experto a  biodiversidad na mei a adver-  di mata importante.        sion humano. E ta menasa na
            contribui na e reporte, cual e  ti cu extinsion ta un menasa                           Bulgaria  y  Grecia,  y  critica-
            conservacion a yama e prome  pa 1 miyon especie di mata y  Entre  e  recomendacionnan,  mente menasa na Albania.
            evaluacion  comprensivo  di  animal.                      autornan  di  e  reporte  a  pidi  The conservancy highlighted

              Advertorial

                    #Bo tabata sa…con importante bo sanger ta pa e bida di un otro?



              ORANJESTAD         –   Si!  perde  un  gran  cantidad  di  sanger. E criterianan pa bira  Aruba.                 bo ta hiba un bida sexual ire-
              Sanger ta esencial pa nos  sanger,  un  mama  ta  perde  un donante ta cu bo mester                              sponsabel  y  si  actualmente
              curpa.  E  ta  e  transporte  hopi sanger ora di un parto  ta entre18 y 65 aña di edad,  Algun  factornan  cu  ta  haci  bo ta uza droga. Si bo ta in-
              di  oxigeno,  hormona,  di-  complica of pashent ta haya  cu  bo  ta  dicidi  boluntari-  cu bo no por bira un donante  teresa pa bira un donante di
              oxido di carbono y nutri-   operacion  y  tin  mester  di  amente  pa  bira  un  donante  di sanger ta: si bo a yega di  sanger, AZV ta invita bo pa
              entenan. Tambe e ta pro-    sanger. Y asina tin hopi mas  y cu bo ta dispuesto pa pasa  haya  un  CVA  of  si  bo  tin  yama  Bloedbank  Aruba  na
              teha  nos  contra  patoge-  ehempel  cu  por  menciona  den  e  proceso  di  screening  problema  di  curason,  si  bo  587-0002.
              nos  (esta  bacteria,  virus,  unda e pashent tin mester di  y  saminacion  di  Bloedbank  ta spuit insulina pa sucu, si
              schimmel  of  otro  micro  sanger.
              organismo  cu  por  haci
              nos  malo),  e  ta  regula  e  Anualmente  alrededor  di
              temperatura  di  nos  cur-  2,500  persona  na  Aruba  tin
              pa  y  por  yuda  stop  san-  mester di haya sanger. Pa tin
              gramento.                   sanger  disponibel,  e  ta  im-
                                          portante pa keda ricibi dona-
              Transfusion  di  sanger  of  cion  di  sanger.  P’esey  AZV
              transfusion di algun compo-  ta haci un yamada na comu-
              nente di sanger ta necesario  nidad di Aruba pa haci dona-
              pa diferente motibo. Bo por  cion y asina yuda nos banco
              imagina  bo  cu  tin  casonan  di  sanger,  esta  Bloedbank
              unda  por  ehempel  e  pash-  Aruba. Cerca nan bo por so-
              ent  a  haya  un  accident  y  a  licita  pa  bira  un  donante  di
   25   26   27   28   29   30   31   32