Page 15 - อธิษฐานจิตพิชิตความสำเร็จ
P. 15
เมื่อรู้สึกดังข้อที่กล่าวมานี้ทั้งสิ้น หรือแม้แต่อย่างใดอย่างหนึ่ง พึงรู้ว่าจิตตกภวังค์แล้ว ให้ หยุดคําบริกรรมภาวนาที่นึกอยู่นั้นเสีย ไม่นึกอะไรต่อไปอีก เป็นแต่ให้มีสติตามกําหนดเอาจิตในภวังค์ นั้นให้ได้ คือให้กําหนดรู้ว่า จิตของเราเมื่อตกเข้าไปสู่ภวังค์แล้ว ไปตั้งอยู่อย่างไร
22. ฌาน 4
จากนั้นจิตจะดําเนินเข้าสู่สภาวะฌาน 4 โดยลําดับ ตั้งแต่ 1. ปฐมฌาน 2. ทุติยฌาน 3. ตติย
ฌาน และ 4. จตุตถฌาน ฌาน 4 ประกอบไปด้วยองค์ 5 คือ วิตก วิจารณ์ ปีติ สุข เอกัคคตาเพื่อให้จิต ปราศจากกิเลสและเครื่องเศร้าหมองต่างๆ รวมถึง นิวรณ์ 5 ด้วยตามรายละเอียดต่อไปนี้
จิตเดินทางเข้าสูฌาน4 การฝึกจิตให้เกิดสมาธินั้นย่อมมีผลดีกับกายและจิตเพราะว่าการ ทําสมาธิให้เกิดขึ้นได้ย่อมนําความสุขอันเกิดจากความสงบ และสว่างคือจิตเกิดปัญญาและความ รอบรู้รวมถึงการรู้เท่าทันกิเลสที่เกิดขึ้นอีกทั้งยังเป็นการไม่ประมาทในการใช้ชีวิต อีกทั้งเป็นการใช้ชีวิต ที่คุ้มค่าที่เกิดมาในแผ่นดินธรรมได้เป็นลูกหลานตถาคต ได้นับถือพระพุทธศาสนา ได้ปฏิบัติพระ กัมมัฏฐาน เจริญวิปัสสนา และได้ฝึกจิตจนบรรลุเข้าสู่ฌาน 4 ซึ่งมีองค์ประกอบโดยรวมดังนี้ รูปฌาน 4 ได้แก่ ฌานที่เกิดจากการพิจารณาธรรมบทตั้งแต่ต้นที่เริ่มปฏิบัติอบรมจิต
1. ปฐมฌาน มีองค์ 5 คือ วิตก (คือความตรึกตรอง) วิจาร (คือการใคร่ครวญนึกถึงสิ่งที่ตรึก ตรองแล้วไม่ปล่อยวาง) ปีติ(ความอิ่มเอิบใจที่เกิดจากความสงบสุขความสบายกายสบายใจ) สุข และ เอกัคคตา (คือจิตที่ตั้งมั่นไม่หวั่นไหว)
2. ทุติยฌาน มีองค์ 3 คือ จิตสงบจากวิตก และไม่วิจาร ยังคงเหลือปรากฏอยู่แต่ ปีติ สุข ที่เกิดขึ้นในสมาธิและเอกัคคตา เมื่อจิตสงบแล้วธรรมทั้ง 3 นี้จะปรากฏเด่นชัดกว่าในปฐมฌาน
3. ตติยฌาน มีองค์ 2 คือ ความสงบจากปีติลดลงจนเหลือแต่สุขกับเอกัคคตาเท่านั้น เมื่อจิต ดําเนินมาถึงขั้นตอนนี้ฌานที่ปรากฏ จะมีความเด่นชัดกว่า จิตเริ่มจะมีความแก่กล้าและสามารถเข้า ฌานได้ง่ายขึ้น
4. จตุตฌาน มีองค์ 2 เหมือนกัน แต่ความสุขสงบไปปรากฏเฉพาะเอกัคคตา กับอุเบกขา คือ การวางเฉยในอารมณ์ แต่เป็นการวางเฉยด้วยปัญญารู้ ปัญญาที่เกิดขึ้นในขณะที่จิตดําเนินในฌาน 4 นี้ พร้อมที่จะแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในขณะที่จิตดําเนินอยู่ในฌาน 4 นี้ พร้อมที่จะแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นทั้ง ทางโลกและทางธรรม เมื่อจิตของเรามีปัญหาเกิดขึ้น ฌานก็รับรู้และระงับการเกิดปัญหาต่างๆ ได้เป็น อย่างดีองค์ฌานทั้ง 4 นี้มีประโยชน์มาก มีคุณมาก และมีฤทธิ์มาก เมื่อผู้ใดปฏิบัติจิตเข้ามาถึงอารมณ์ นี้ได้จะเป็นสุขยิ่งนักยากที่จะหา ความสุขใดๆ ในโลกนี้เสมอเหมือนได้ เมื่อฌาน 4 บังเกิดขึ้นแล้วจะ
15
