Page 25 - ศาสนาและหน้าที่พลเมือง สค21002.indd

16

ความสงสาร ปรานีนี้ก็ไมหวังผลตอบแทนเชนเดียวกัน สงเคราะหสรรพสัตวที่มีความ

ทุกขใหหมด ทุกขตามกําลัง กาย กําลังปญญา กําลังทรัพย

มุทิตา แปลวา มีจิตออนโยน หมายถึงจิตที่ไมมีความอิจฉาริษยาเจือปน มีอารมณสด

ชื่นแจมใสตลอดเวลาคิดโดยไมหวังผลตอบแทนใด ๆ อยูเสมอวาถาคนทั้งโลกมีความโชคดีดวย

ทรัพย มีปญญาเฉลียวฉลาดเหมือนกันทุกคนแลว โลกนี้จะเต็มไปดวยความสุขสงบปราศจาก

อันตราย ทั้งปวง
อุเบกขา แปลวา ความวางเฉย นั่นคือ มีการวางเฉยตออารมณที่มากระทบ ความวางเฉย ใน

พรหมวิหารนี้ หมายถึง เฉยโดยธรรม คือทรงความยุติธรรม ไมลําเอียงตอผูใดผูหนึ่ง

ฆราวาสธรรม หมายถึง การปฏิบัติตนเปนฆราวาสที่ดี ซึ่งเปนธรรมลําหรับผูครอง

เรือน มี 4 ประการ คือ สัจจะ ทมะ ขันติ จาคะ

สัจจะ ความจริงใจ ความจริงจัง ตลอดจนความชื่อตรงตอกันและกัน สรุปรวมคือ

“ความรับผิดขอบ” เปนหลักสําคัญที่จะใหเกิดความไววางใจและไมตรีจิตสนิทตอกัน ขาด

สัจจะ เมื่อใด ยอมเปนเหตุใหเกิดความหวาดระแวงแคลงใจกัน เปนจุดเริ่มตนแหงความราวฉาน
ซึ่งยากนักที่ จะประสานใหคืนดีไดดังเดิม ซึ่งถามีความรับผิดขอบในตนเองหรือแมแตรับผิดชอบ

ผูอื่นก็จะสงผลใหเกิดความผาสุกได

ทมะ การรูจักขมจิตขมใจตนเอง มีความกระตือรือรนในการเคี่ยวเข็ญ ฝกตนเอง

บังคับควบคุมอารมณ ขมใจระงับความรูสึกตอเหตุบกพรองของกันและกันอยางไมมีขอแม

เงื่อนไข เพื่อใหตนเองมีทั้งความรูความสามารถ และความดีเพิ่มพูนมากขึ้นทุกวันๆ รูจักฝกฝน

ปรับปรุงตน แกไขขอบกพรอง ปรับนิสัยและอัธยาศัย ไมเปนคนดื้อดานเอาแตใจ และอารมณ

ของตน
ขันติ ความอดทน อดกลั้น ตอความหนักและความรายแรงทั้งหลาย ชีวิตของผูอยู

รวมกัน นอกจากมีขอแตกตางขัดแยงทางอุปนิสัย การอบรม และความตองการบางอยาง

ซึ่งจะตอง หาทางปรับปรุงเขาหากัน บางรายอาจจะมีเหตุลวงเกินรุนแรง แสดงออกจากฝายใด

ฝายหนึ่งซึ่งอาจจะเปนถอยคําหรือกิริยาอาการ จะโดยตั้งใจหรือไมก็ตาม เมื่อเกิดเหตุเชนนี้

อีกฝายหนึ่งจะตอง รูจักอดกลั้นระงับใจไมกอเหตุใหเรื่องลุกลามกวางขยายตอไปความรายจึง

จะระงับลงไปนอกจากนี้ยังจะตองมีความอดทนตอความลําบากตรากตรําและเรื่องหนักใจ

ตางๆในการประกอบการงานอาชีพ เปนตน โดยเฉพาะเมื่อเกิดภัยพิบัติ ความตกตํ่าคับขัน ไมตี
โพยตีพาย แตมีสติอดกลั้น คิดอุบายไขปญญาหาทางแกไขเหตุการณใหลุลวงไปดวยดี ชีวิตของ

คูครองที่ขาดความอดทน ยอมไมอาจประคับประคองพากันใหรอดพนเหตุรายตางๆ อันเปน

ประดุจมรสุมแหงชีวิต ไปได

ศาสนาและหน้าที่พลเมือง ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น : (สค21002) 25
ส�ำนักงำน กศน.จังหวัดกำฬสินธุ์