Page 28 - 8.SINIF UYGULAMALI GÜNLÜK PLAN KİTABI

2-Derse Giriş

Fikri haklar nelerdir?
İnsan aklının ürünleri olan buluşlardır. İnsan düşüncesinin ürünleri olan fikirler birikim ve de-

neyimlerin sonucu oluşur. Fikri haklar ;
Sınai mülkiyet hakları; Patent,Faydalı Model,Marka, Endüstriyel tasarımları ,Coğrafi işaretler.

Telif hakları; Yazılı edebi ve sanatsal eserler.

Telif hakkı nedir?

Eser sahiplerinin haklarını başkalarının izinsiz kullanımına karşı korur ve eser sahiplerine özel haklar
tanır. Bu sayede eser sahipleri eserleri karşılığında para kazanabilirler. Telif hakkı, eser ve eser sahibini ka-

nun karşısında belirleyici kılar. Telif hakları (dolayısı ile maddi getirileri) ,eser sahibinin ölümünden en az 50
yıl sonrasına kadar , hatta bazı ülkelerde 90 yıl sonrasına kadar koruma sağlayacak şekilde uzatılır.

Patent nedir?

Patent: Sınırlı bir süre için buluşu sahibine ,bir başka kişiler tarafından buluşun izinsiz bir şekil-
de üretilmesi, satılması, kullanılması karşısında sahip olduğu hakları koruma altına alan belgedir.
Patentler yalnızca koruma sağlamazlar. Patentler sağladığı korumanın yanı sıra buluş sahiplerine buluşla-

rının kendilerine ait olduğunun tescilini sağlarlar. Ayrıca maddi kazançta elde edilebilir. Patent koruması,
en fazla 20 yıl sürmektedir.

Patentlerdeki bilgilerin yayınlanması yoluyla dünyanın teknik bilgi yapısı da zenginleşir.
Patent hakları devredilebilir, satın alınabilir ve başkalarına satılabilir. Örneğin bir patent

sahibi, bir buluşu kendisi üretemiyor ve pazarlayamıyor ise, kendi patent hakkını bunu yapabile-
cek bir şirkete lisans vererek yaptırabilir.

Patentlenebilirlik kriterleri nelerdir?

Yenilik; Buluşun daha önce var olmamasıdır.
Buluş basamağı; Buluşun farklı bir teknik ile yapılmasıdır.
Sanayiye uygulanabilirlik; Buluşun üretilebilir olmasıdır.

Faydalı Model nedir?

Dünya çapında yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların korunması için verilen bel-
gedir. İşletmelerin ortaya koyduğu ürünlerin taklit edilmesini engellemek için faydalı model bel-

gesi alması şarttır. Araştırma ve inceleme süresi daha kısa olduğu için tercih edilir. Örn: Kiraz
çekirdeğini çıkaran bir alet

Patent ile faydalı model arasında nasıl bir fark vardır?
Patent için 3 kritere de sahip olması gerekir , Faydalı Model’de buluş basamağı kriteri aranmaz.

Faydalı Model’e konu olan buluşun yeni olması yeterlidir.
Patentin koruma süresi 20 yıl iken, Faydalı Modelin koruma süresi 10 yıldır.

Faydalı Model için araştırma ve inceleme yapılmasına gerek yoktur.
Patent belgesi için araştırma ve inceleme süreçlerinden hepsini tamamlamak gerekir.