Page 5 - Tai lieu day hoc GDCT

Chƣơng 2

CƠ SỞ, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN
VÀ VAI TRÒ CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

I. CƠ SỞ, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ NGHĨA
MÁC - LÊNIN
1. Khái niệm và các bộ phận cấu thành chủ nghĩa Mác- Lênin

a. Khái niệm chủ nghĩa Mác – Lênin
Chủ nghĩa Mác- Lênin là hệ thống lý luận thống nhất được cấu thành từ
ba bộ phận lý luận cơ bản là triết học Mác – Lênin, kinh tế chính trị học Mác-

Lênin và chủ nghĩa xã hội khoa học; là hệ thống lý luận khoa học thống nhất về
mục tiêu, con đường, biện pháp, lực lượng thực hiện sự nghiệp giải phóng giai

cấp công nhân, nhân dân lao động, giải phóng con người, xây dựng thành công
chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.

b. Các bộ phận cấu thành chủ nghĩa Mác – Lênin
Chủ nghĩa Mác – Lênin: Có ba bộ phận lý luận cơ bản, thống nhất biện
chứng, ràng buộc chặt ch với nhau:

- Triết học Mác – Lênin: Là bộ phận lý luận nghiên cứu những quy luật vận
động, phát triển chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy, là thế giới quan và

phương pháp luận chung nhất của nhận thức khoa học và thực tiễn cách mạng.
- Kinh tế chính trị học Mác – Lênin: Nghiên cứu những quy luật kinh tế

của xã hội, đặc biệt là những quy luật kinh tế của quá trình ra đời, phát triển, suy
tàn của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa và sự ra đời, phát triển của
phương thức sản xuất mới - phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa.

- Chủ nghĩa xã hội khoa học: Nghiên cứu và làm sáng t những quy luật
khách quan của quá trình chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội,

sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong quá trình chuyển biến này.
2. Cơ sở h nh th nh chủ nghĩa Mác
a. Điều kiện kinh tế - xã hội

- Giữa thế kỷ XIX, chủ nghĩa tư bản được xác lập và phát triển ở nhiều
nước Tây Âu. Giai cấp công nhân được hình thành và phát triển thành lực lượng

to lớn. Những mâu thuẫn trong lòng xã hội tư sản ngày càng trở nên gay gắt.
- Sự thất bại của các phong trào đấu tranh của giai cấp vô sản khách quan
đòi h i phải có lý luận khoa học dẫn đường. Chủ nghĩa Mác ra đời đáp ứng

những đòi h i ấy.
Chủ nghĩa Mác ra đời vào những năm 40 của thế kỷ XIX. Đây là thời kỳ

có nhiều sự chuyển biến sâu sắc về kinh tế - xã hội ở các nước Tây Âu.

5