Page 47 - Con duong xuat duong cua TBT Tran Phu
P. 47
ghi sâu mối thù truyền kiếp, tích cực tham gia hoạt động chống
Pháp trong phong trào Quang Phục Hội.
Trong phong trào Quang Phục Hội của cụ Phan Bội
Châu, tháng 01/1917 ông Đào Quang Thể, thôn Vườn Trầu
xã Vạn Xuân, Móng Cái đã tổ chức binh lính bỏ thuốc độc
vào thức ăn giết bọn sỹ quan Pháp. Năm 1919, Đàm Quang
Tây cùng Trình A Sáng (tức Đội Sáng) và Bàng Mộc Sinh
tổ chức nghĩa quân dựng cờ khởi nghĩa “Việt Nam Quang
Phục quân”, phối hợp với binh lính khố xanh đồn Đầm Hà,
giết tên đồn trưởng Pháp, kéo quân lên ở Mã Đầu Sơn, kiên
trì chống Pháp hơn một tháng rồi rút sang đất Trung Quốc.
Sau cuộc thất bại này, ông Đỗ Phát Khang được đoàn thể cách
mạng giao nhiệm vụ phụ trách cửa ngõ liên lạc từ trong nước
ra nước ngoài: bến đò Nà Sáo Tù trên sông Bắc Luân - con sông
nhỏ giữa biên giới Việt - Trung. Là người dân ở một vùng đất
có truyền thống yêu nước nồng nàn, lòng căm thù giặc sâu
sắc, gia đình họ Đỗ có mối thù truyền kiếp với bọn đế quốc
thực dân. Tuy phải tạm thời lánh nạn sang đất Trung Quốc,
nhưng vẫn tích cực hoạt động cách mạng. Ông đã cải trang
thành: lang thuốc, thầy cúng, người câu cá... để sinh nhai, che
mắt địch hoạt động... đưa các đồng chí như: Lê Hồng Sơn, Hồ
Tùng Mậu và các đồng chí cán bộ liên lạc như: Đinh Chương
Dương, Lê Duy Điếm trong các tổ chức Tâm Tâm xã và Việt
Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội qua bến đò Nà Sáo
Tù sang Trung Quốc hoạt động.
Tỉnh Quảng Ninh nơi có đường giao thông thuận lợi, hạn
chế được sự kiểm soát gắt gao của kẻ thù và là nơi có truyền
thống yêu nước, cơ sở cách mạng vững chắc đó là chỗ dựa
vững chắc cho nhiều đồng chí lãnh đạo trong các tổ chức cách
mạng trong nước cũng như đồng chí Trần Phú xuất dương
hoạt động.
46
