Page 48 - Con duong xuat duong cua TBT Tran Phu

Chiều ngày 16/7/1926, đoàn xuất dương của đồng chí Trần
Phú xuống tàu “E-mơ-rốt” tại cảng Hải Phòng. Sáng ngày
17/7/1926, tàu cập bến Mũi Ngọc, Móng Cái. Sắm vai những
thầy giáo và học sinh đi du lịch, khi qua trạm kiểm soát đầu
tiên, tên Cẩm Tây không biết, nhưng sau chúng phát hiện ra
các chiến sỹ cách mạng cho lính đuổi theo... vừa đói, khát và
mệt nhọc, lại mang nặng tư trang, đoàn phải vứt bỏ va li chạy
rồi nhảy xuống sông biên giới Việt - Trung. Lội đến giữa dòng

nước sâu lút cổ thì gặp một chiếc thuyền do anh thanh niên
Đỗ Đức Nghiệp con trai ông Đỗ Phát Khang, cơ sở cách mạng
của ta từ bên Trung Quốc ra đón.
Cùng với ảnh hưởng của phong trào yêu nước chống thực
dân Pháp cuối thế kỷ thứ XIX, đầu thế kỷ XX, tiếng bom
của liệt sĩ Phạm Hồng Thái giết Toàn quyền Pháp Béc-lanh
ở Trung Quốc, đoàn xuất dương của đồng chí Trần Phú qua
huyện Móng Cái sang Trung Quốc dự lớp huấn luyện do đồng
chí Nguyễn Ái Quốc tổ chức đã có tác động mạnh mẽ và sâu
sắc tới những thanh niên yêu nước, đáng chú ý nhất là nhóm
thanh niên ở thôn Vườn Trầu xã Vạn Xuân; các xã: Xuân Lan,

Trà Cổ, Ninh Dương, Vạn Ninh và Thị xã Móng Cái. Qua tiếp
xúc với đoàn và trạm liên lạc, họ tiếp thu được tư tưởng cách
mạng chân chính và khát vọng cứu nước. Họ tự hình thành
các nhóm thường xuyên trao đổi về thời cuộc, bàn bạc về con
đường tham gia cứu nước giải phóng quê hương. Đồng thời
vận động những gia đình nghèo quyên góp tiền ủng hộ những
gia đình thiếu sưu; tổ chức đấu tranh đòi thả những người bị
địch bắt vô cớ. Nhóm thanh yêu nước xã Trà Cổ, Vạn Ninh
và thị xã Móng Cái đấu tranh chống địa chủ, cường hào “phù
thu lạm bổ” gửi đơn lên huyện yêu cầu giảm thuế cho những
gia đình nghèo khổ...
Thời gian đoàn đi qua và lưu lại trạm liên lạc rất ngắn nên
ảnh hưởng tới phong trào cách mạng chưa nhiều, nhưng nó
đã góp thêm gió để thổi bùng ngọn lửa cách mạng ở Móng Cái
cũng như tỉnh Hải Ninh rực cháy sáng hơn. Sau khi xuất dương

47