Page 168 - BİLSEM FİZİK ALANI YARDIMCI DERS MATERYALİ

FİZİK
13. Prizma içindeki kırılan ışının yolu (Görsel 9’da “d” den “f” ye kesintisiz çizgi) lazer ışınının prizmaya girdiği tarafa paralel olacak şekilde prizmayı döndürünüz.
14. Prizma doğru bir şekilde döndürüldüğünde (Adım 13’te açıklandığı gibi), ortaya çıkan ışının duvara bantlanmış kâğıda çarptığı konumu işaretleyiniz (Görsel 9’da “a” noktası ).
15. Masanın üzerindeki kâğıt üzerinde, ışının prizmadan çıktığı noktayı işaretleyiniz (Görsel 9’da “f ” nok- tası ). Bu noktayı “f ” noktası olarak etiketleyiniz.
16. Şimdi prizmayı bir kenara çekebilirsiniz. Kâğıtlar bantlanmış olarak kalabilir.
17. “d” noktasından “e” noktasına bir çizgi çizmek için bir cetvel kullanın. Bu döndürülmemiş ışının yolu- nu işaretler.
18. “a” noktasından “f ” noktasına bir doğru çiziniz. Bu çizginin uzantısının geçtiği noktayı işaretleyiniz. Bu “c” noktasıdır.
19. “a” ve “b” noktaları arasındaki mesafeyi ölçün ve defterinize kaydedin. Bu “x” mesafesidir (bkz. Görsel 9).
20. “b” ve c noktaları arasındaki mesafeyi ölçün ve defterinize kaydedin. Bu, “L” mesafesidir (bkz. Görsel 9).
21. Ölçtüğünüz mesafeler minimum sapma açısını (θs) tanımlar. “x/L” oranı, minimum sapma açısının (θs) tanjantıdır. Açıyı hesaplamak için “x/L”nin arktanjantını bulunuz. Açıyı ve birimlerini (radyan veya derece) defterinize kaydediniz (Bilimsel hesap makinesi kullanılabilir.).
22. Artık minimum sapma açısına sahip olduğunuza göre, prizmadaki sıvının kırılma indisini “n” hesapla- mak için denklem 5’i kullanabilirsiniz.
n = 2.00056 sin[(θs + 60°)/2] (6) • n = çözeltinin kırılma indisi
• θs = minimum sapma açısı
23. Etkinlik uygulama adımlarının 9’dan 23’e kadar olan adımlarını kullanıp suyun kırılma indisini öl- çerek kurulumunuzun doğru çalışıp çalışmadığını kontrol ediniz. Yaklaşık 1.33’lük bir kırılma indisi bulmalısınız. Kırılma indis değerleri için Tablo 1’den yararlanabilirsiniz.
Tablo 1. Bazı saydam ortamların mutlak kırılma indis değerleri (URL-1, 2021)
Saydam Madde
Kırılma İndisi
Sıcaklık (oC)
Katı
Elmas
2,41
20
Cam
1,52
20
Buz
1,31
20
Benzen
1,5
Sıvı
Su
Etil alkol
1,33
1,36
20
20
20
Hava
1,000293
Gaz
Karbondioksit
Hidrojen
1,00045
0
0
1,000132
0
166