Page 245 - BİLSEM FİZİK ALANI YARDIMCI DERS MATERYALİ

Trenlerde Frenleme Sistemi
Hızlı ulaşım araçlarının frenleme sistemlerinde elektromanyetik indüksiyon ve girdap akımlarından fay- dalanılır. Raylara yakın yerleştirilen elektromıknatıslar üzerinden akım geçtiğinde mıknatıs ile rayların göreli hareketi raylarda Görsel 15’teki gibi girdap akımları oluşturur. Bu akımların etkisiyle ray üzerindeki araçta sürükleme kuvveti oluşturur. Araç yavaşladıkça girdap akımları azalır. Sarsıntısız bir frenleme ile araç durur (Serway, 1995).
Girdap akımının yönü Frenleme yönü
Basınç
Girdap akımı
Görsel 15. Frenleme sistemi şeması
Trenin yönü
İletken Metallerin Kalınlığının Ölçümü
Metalin elektriksel iletkenliğinin olması ama mıknatıslanabilir olmaması durumunda üzerin- de girdap akımları oluşturulabilir. Metal üzerin- deki kaplamaları ya da metal kalınlığını ölçme- de bu girdap akımları kullanılmaktadır. Bobin Görsel 16’daki gibi metale yaklaştırıldığında me- talde oluşan girdap akımlarının manyetik alanı bobinin manyetik alanına zıt yöndedir. Bu du- rum bobinin manyetik alanını zayıflatır. Bu azal- ma kaplamanın kalınlığına bağlıdır. Bir metalin elektriksel iletkenliği indüklenen girdap akımla- rını etkiler. Metalin alaşımı ya da nasıl işlendiği de girdap akımlarını dolayısıyla metal kalınlığını ölçen aletin gösterdiği voltaj değerini etkiler.
Akım
Girdap akımı alan çizgileri
243
ÖYG-2 - Elektromanyetizma
Görsel 16. Metal kalınlığı ölçen alet