Page 20 - Nefes8TÜMÜ_Neat

MAKALE

Prof. Dr. Gökhan AYDIN Prof. Dr. İzzet KARAKURT Arş. Gör. Dr. Serkan KAYA
KTÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ KTÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ KTÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ
ANA BİLİM DALI ANA BİLİM DALI ANA BİLİM DALI

İLERİ KESME TEKNOLOJİLERİ
Tablo Hata! Belgede belirtilen stilde metne rastlanmadı.. İleri işleme/kesme
Doğal taş üretiminde-işlenmesinde kullanılan yöntemler Tablo 1. İleri işleme/kesme teknolojilerinin sınıflandırılması
teknolojilerinin sınıflandırılması
antik çağlardan günümüze, teknolojik gelişmeler İşleme metodu Ana enerji formu İşlev
paralelinde değişime uğramış ve günümüzdeki Elektro erozyon ile işleme Elektrik, termal Ergitme, gazlaştırma
halini almıştır. El işçiliği ve çeşitli araçlarla (diğer Elektrokimyasal işleme Elektrokimyasal İyon transferi
taşlar, ahşap malzemeler, kesici kamalar, bıçak- Lazer demeti Işın, termal Ergitme, gazlaştırma
lar, keskiler vb.) yapılan antik kayaç madenciliği; Yüksek enerji Elektron demeti Elektrik, termal Ergitme, gazlaştırma
sonrasında kara barut, havalı delici gibi araçların demeti ile İyon demeti Elektrik, mekanik Kesme
keşfiyle ilerlemiş, modern çağlarda profesyonel işleme Plazma ark Elektrik, termal Ergitme, gazlaştırma
makineler ve bileşenleriyle (dairesel testereler, Kesme ve Ultrasonik Akustik, mekanik Kesme
elmas teller, zincirli kesiciler vb.) verimli/siste- erozyon ile Aşındırıcılı akışkan Mekanik Kesme
matik hale gelmiştir. Özellikle son dönemlerde, işleme
doğal taş üretme-işleme süreçlerinde sunduğu Kimyasal frezeleme Kimyasal Korozyon
avantajlardan ötürü ileri kesme teknolojileri tercih Fotografik plaka Kimyasal, ışık Korozyon
edilir bir hale gelmiştir. İlgili teknolojilere olan bu Taşbaskı Kimyasal, ışık Fotokimyasal,
korozyon
talebin gelecekte de artarak devam etmesi bek- Kimyasal işleme Foto-elektriksel Fotokimyasal,
lenmektedir. Geleneksel olmayan ya da alışılma- şekillendirme Kimyasal, ışık korozyon
mış kesme yöntemleri olarak da adlandırılan ileri Asitle eritme Kimyasal Korozyon
kesme yöntemleri genellikle kesim için kullanılan Bağlama Kimyasal Kimyasal bağ
enerjiye (mekanik, kimyasal, ısıl vs.) göre sınıflan- Patlatma Kimyasal, mekanik Patlama
dırılır (Tablo 1). Bu yöntemlerde kesilecek malze- Toz metalürjisi Termal, mekanik Isıl biçimleme
me ile kesme takımı arasında doğrudan bir temas Şekillendirme Süper plastik Mekanik Süper plastik
yoktur. Geleneksel yöntemlere göre, düz/karma- Hızlı prototip üretme Termal, mekanik Sıcak ergitme
şık şekilli kesimleri yüksek doğruluk ve kalitede Elektrokimyasal ark Elektrokimyasal Ergitme, gazlaştırma,
gerçekleştirebilirler. Ekipman ömürleri uzundur ve korozyon
yüksek malzeme uzaklaştırma oranıyla beraber Elektro erozyon mekanik Elektrik, termal İyon transferi,
hızlı kesim avantajı sunarlar. Buna karşın, yüksek öğütme ergitme, kesme
Ergitme, gazlaştırma,
yatırım maliyeti ve tecrübeli operatör ihtiyacı gibi Elektrokimyasal eritme Elektrokimyasal, termal korozyon
bazı dezavantajları bulunmaktadır. Birleşik işleme Ultrasonik elektro erozyon
Ses, ısı, elektrik Ergitme, kesme
mekanik
Karmaşık elektrolitik
İleri kesme teknolojilerinin sahip olduğu özellik- Elektrokimyasal, mekanik Kesme
ler aşağıdaki gibi özetlenebilir: işleme
Kesme tabanlı kombine
• Kesme ajanının/ekipmanının sertliği, kesile- işleme Mekanik, akustik, manyetik Kesme
cek malzemeden önemli ölçüde daha düşük
olabilir. tadır.
• Malzemeler; elektrik, elektrokimyasal, ses veya ışık 1.Lazer ile Kesme
enerjisi kullanılarak doğrudan işlenebilir. Lazer, elektrik enerjisini bir tür ışığa dönüştüren optik bir
• İşleme sırasında mekanik kuvvetler belirgin değildir dönüştürücüdür. Lazer demeti ile kesme, buharlaştırma
ve kesilen malzeme nadiren mekanik ve termal de- ve eritme yoluyla malzemeyi uzaklaştırmak için bir lazer
formasyon üretir. Bu durum kesme performansının ışınının ışık enerjisinin kullanılmasıdır. Bu süreçte aynı
iyileştirilmesine yardımcı olur. fazlı ışık demeti, belirli bir süre için optik olarak odakla-
• Farklı yöntemlerle veya birbirleriyle birleştirilerek nır. Işın darbelidir; böylece serbest bırakılan enerji, erime
kombine şekilde kullanılabilirler. Geleneksel olmayan ve buharlaşma yapan çalışılan numune yüzeyine karşı bir
işleme/kesme yöntemleri genellikle metalik malze- darbe oluşturur. Lazer demeti makinesi; bir lazer tüpü,
meler üzerinde geliştirilmekte/uygulanmaktadır. Son tüpün her iki ucunda birer tane olmak üzere bir çift ref-
yıllarda, metal kesme teknolojilerinin bazıları, doğal lektör, bir flaş tüpü veya lambası, bir yoğunlaştırıcı, bir
taş kesme işlemlerinde de verimli bir şekilde uygu- güç kaynağı ünitesi ve bir soğutma sisteminden oluşur.
lanmaktadır. Klasik yöntemlerle işlenemeyen malzemelerin işlenmesi,
• Takip eden bölümlerde yaygın olarak kullanılan bazı herhangi bir aşınan uç-ekipman olmaması, kesim hat-
ileri kesme teknolojileri hakkında bilgiler sunulmak- tında az malzeme kaybı ve hasar, hassas kesim imkânı

20 NEFES LİK SAYI 08-2023

6.06.2023 00:02:22
e-Nefes8.indd 20 6.06.2023 00:02:22
e-Nefes8.indd 20