Page 23 - BOEK SELG.indb

Inleiding
De nieuwe antropologie die uit de antroposofie gewonnen wordt – als resul- taat van ‘het onderzoeken van de werkelijkheid door middel van een ge- transformeerd bewustzijn’ – was voor het merendeel van Steiners tijdgeno- ten ontoegankelijk en suspect. Zowel inhoudelijk als methodologisch. Rudolf Steiner trad naar voren met een aspiratie op het gebied van epistemologie en wetenschap die niet paste in de wetenschappelijke consensus van de
“scientific community”. Zij werd afgewezen omdat daarin vooronderstel- lingen gehanteerd worden, die niet correspondeerden met wat gebruikelijk was. Een proces dat zich in de geschiedenis van de wetenschap herhaalde- lijk heeft voorgedaan en inmiddels goed beschreven is. Onder andere door de Amerikaanse fysicus en wetenschapstheoreticus Thomas S. Kuhn (1922- 2002) in het boek dat hem wereldfaam bezorgde: De structuur van weten- schappelijke revoluties.
Onder “wetenschappelijke revoluties” verstond Kuhn ‘‘aanvullingen die een vernietigend effect hebben op de bestaande wetenschappelijke tradi- ties’’. Hij liet zien dat de aanspraak op waarheid van een gegeven paradigma zoals dat binnen een wetenschappelijke richting in een bepaalde periode als algemeen geaccepteerd wordt beschouwd, beslissend is voor wat binnen een wetenschap als ‘probleemstelling’ of als legitieme ‘probleemoplossing’ mag gelden’.19
‘De gangbare wetenschap onderdrukt [...] vaak fundamentele vernieuwin- gen omdat deze haar basale aannames noodzakelijkerwijs aan het wanke- len brengen..’ 20
Rudolf Steiner bedreef niet alleen een vorm van “niet gangbare wetenschap”. Hij wees er tegelijkertijd op dat het door een verhoging van de krachten van het bewustzijn mogelijk en noodzakelijk is om nieuwe gebieden van de werkelijkheid voor het menselijke kenvermogen te ontsluiten. In diverse werken beschreef hij hoe deze “metamorfose van het bewustzijn” bereikt kan worden. Critici die niet de bereidheid hadden hem daarin te volgen, brachten Steiner in diskrediet door hem een charlatan te noemen, of behan- delden hem als psychiatrisch geval, door zijn geestelijke ervaringen, en de
19 Thomas S. Kuhn: De structuur van wetenschappelijke revoluties. Amsterdam: Boom Uitgevers, 2013, p. 45.
20 Ibid., p. 44.
XXIII