Page 21 - Letterhoeke 2019-1

TENTOANSTELLING
troch Abe de Vries

Waling Dykstra -
Foarútgong

Waling Dykstra (1821, Froubuorren-1914, Holwert) is Waling Dykstra wie de earste Fryske skriuwer dy’t
mei de Halbertsma’s en Harmen Sytstra de belangrykste fan syn skriuwerij en optredens bestean koe.
grûnlizzer fan de moderne Fryske literatuer. Nei de simmer
bringt Tresoar in tentoanstelling oer him as earbewiis
oan de man dy’t foarútgong fan minske en maatskippij
as belangryk tema hie en dêr’t er as gjin oare Fries yn de
njoggentjinde iuw mei de pinne foar skrept hat.

Santich jier lang lies Fryslân syn Yn de tentoanstelling ‘Waling perspektyf toand. It ljocht falt op de
romans en ferhalen, droech syn Dykstra – Foarútgong’ wurde ferbannen dy’t it wurk sjen lit mei
gedichten en rymstikken foar, Dykstra en syn wurk beljochte út dat fan Nederlânske en bûten-
song syn lieten, spile syn toaniel­ trije ynfalshoeken wei. lânske skriuwers. Under mear
stikken, kaam nei syn foardrachten Op it foarste plak as spoken word- komme de Fryske Tyl Ulespegel, de
en blêde troch syn tydskriften. Fan keunst: as demokratisearjende, oersettingen en de folksferhalen
him learde it de eigen Fryske taal realistyske literatuer oer de prak- oan ’e oarder.
te lêzen en te skriuwen. Tûzenen, tyk fan it libben, faak ek skreaun
tsientûzenen Friezen seagen troch foar orale foar- en oerdracht en Neist topstikken út it Waling
syn eagen nei de wrâld en tagelyk bedoeld foar ‘gewoane’ minsken. Dykstra-argyf by Tresoar – earste
nei harsels, har gewoanten, Hjir komme foaral de tydskriften printingen, foto’s, kalligrafy,
trêften (deugden) en swakheden, en it Winterjounenocht oan ’e skilderijen, de brûnzen buste dy’t
har skiednis. Syn produksje as oarder. fan Dykstra makke is – bringt de
skriuwer is ûnbidich; suver net te Op it twadde plak as emansi- tentoanstelling ek filmmateriaal,
oersjen sa heech is de berch litera- paasjedriuw: as sosjaal-krityske live foardrachten en nije, moderne
tuer dy’t er neilitten hat. Rûch skat keunst dy’t misstannen oanpakt opnames fan in tal lieten. In
kaam yn de twadde helte grafyske trochgeande tiidline
fan de njoggentjinde en mispunten begekket, makket ûntjouwingen sichtber.
iuw leafst tsien persint de lytse man in stim
fan alle skreaune jout en útdruklik Wat: tentoanstelling oer Waling
Frysk fan syn hân. ek froulju by de Dykstra
Hy wie de earste keunst behellet. Wêr: Obe
Fryske skriuwer dy’t Hjir is omtinken Wannear: 20 septimber oant en
sa goed sa kwea foar ûnder mear mei 5 jannewaris 2020.
fan skriuwerij en Dykstra syn lieten, Yn it folgjende nûmer fan
optredens bestean foar it ferhaal Letterhoeke is mear omtinken
koe. fan ‘De stiennen foar dizze útstalling.
ûlebuorden’ en it
Waling Dykstra skreau romans, proto-feminisme fan
ferhalen, gedichten, rymstikken, ‘Haitskemoai’.
lieten, toanielstikken en foardrachten.
Op it tredde plak wurde
skriuwer en wurk yn Europeesk

LETTERHOEKE 1 2019 | 21