Page 91 - BUKU KIMIA KELAS XI PJBL
P. 91

Dalam larutan tidak terdapat sisa asam maupun kelebihan basa, tetapi hanya terdapat NaCl

                                                                                     -
                                                                           +
                     yang dalam air terionisasi sempurna menjadi ion-ion Na (aq) dan Cl (aq) sehingga pH larutan
                     = 7. Saat itulah dicapai titik ekivalen.
                    Setelah penambahan 26 mL NaOH 0,1 M

                                                            -1
                    nNaOH = VM mol = (0,026 L)(0.1 mol L ) = 0,0026 mol.
                                        HCl (aq)        +    NaOH(    )   →    NaCl(aq)   +     H2O(l)

                     Mula-mula     :  0,0025 mol        0,0026 mol        0 mol             0 mol
                     Bereaksi         :  -0,0025 mol    -0,0025 mol   + 0,0025 mol      + 0,0025 mol

                     Setelah reaksi :  0 mol            0,0001 mol      0,0025 mol        0,0025 mol

                     Volume larutan = (25 + 26) ml = 51 ml = 0,051 L

                     Dalam 0,051 L larutan, terdapat kelebihan NaOH 0.0001 mol


                                       0,0001       
                         -
                                                              -3
                                                                      -1
                     [OH ] = [NaOH] =              = 1,96 × 10   mol L
                                         0,051   
                                     -
                                                        -3
                     pOH = −log [OH ] = −log 1,96 × 10   = 2,71
                     pH = 14 − pOH =  14 – 2,71 = 11,29

                     Dengan cara yang sama, akan diperoleh variasi harga pH seperti yang ditunjukkan pada

                     Tabel 4.1
                                     Tabel 4.1 Titrasi 25 mL HCl 0,1 M dengan NaOH 0,1 M

                          No.   Volume NaOH      Mol NaOH     Total Volume       Konsentrasi      pH
                                  0,1 M (mL)       V × M          (mL)            kelebihan

                          1.   0,00             0,00          25,00          1,00 × 10 M H    1,00
                                                                                             +
                                                                                       -1
                                                                                             +
                                                          -3
                                                                                       -2
                          2.   10,00            1,00 × 10     35,00          4,29 × 10 M H   1,37
                                                                                       -2
                                                                                             +
                                                          -3
                          3.   15,00            1,50 × 10     40,00          2,50 × 10 M H   1,60
                          4.   20,00            2,00 × 10     45,00          1,10 × 10 M H   1,96
                                                          -3
                                                                                             +
                                                                                       -2
                                                                                             +
                                                          -3
                                                                                       -3
                          5.   24,00            2,40 × 10     49,00          2,40 × 10 M H   2,69
                                                          -3
                                                                                       -4
                                                                                             +
                          6.   24,90            2,49 × 10     49,90          2,00 × 10 M H   3,70
                                                          -3
                          7.   25,00            2,50 × 10     50,00          00,00               7,00
                                                                                             +
                                                                                       -4
                          8.   25,10            2,51 × 10     50,10          2,00 × 10 M H   10,30
                                                          -3
                                                                                             +
                                                          -3
                                                                                       -3
                          9.   26,00            2,60 × 10     51,00          1,96 × 10 M H   11,29
                                                                                             +
                                                                                       -3
                                                          -3
                          10.  30,00            3,00 × 10     55,00          9,09 × 10 M H   11,96



                                                                                                                 86

                                                                                                                 7
   86   87   88   89   90   91   92   93   94   95   96