Page 23 - SAMSUNTOG-AKTÜEL 5.SAYI
P. 23
B Ü Y Ü K D E L İ K
Medyada veya çevrenizde illa ki nişanlanan Elmaslar tarih boyunca sevilen taşlar olmuşlarsa
çiftler görmüşsünüzdür. Kimisi sade ve da, hiçbir zaman en çok tercih edileni değillerdi -
romantik bir şekilde teklif eder evliliği; kimiyse ta ki 19. yüzyıla dek. Güney Afrika’ya ‘varan’
şatafatlı ve gürültülüdür, diğer insanları da dahil Avrupalılar, Kimberley’deki büyük bir elmas
eder planların içine. Her nasıl olursa olsun bu yatağını ‘keşfetmişlerdi’. İlk keşfedilene çok
teklif, değişmeyen bir ortak noktası vardır yaratıcı olarak Big Hole (büyük delik) adını
hepsinin: yüzük. Tipik olarak nişan denilince verdiler. Bu yataklar o kadar büyüklerdi ki,
aklımıza gelen, pırlanta yüzüktür. Reklamlar, elmas mücevherinin küresel değerini düşürme
ünlüler, kısacası bu konuda tesir olabilecek potansiyeline sahiplerdi. Maden sahiplerinin
herkes bizi buna yönlendiriyor çünkü, özellikle gücüne gider tabii ki bu durum -elmas bulmayı
de kadınları. Bilge filozof Nil Karaibrahimgil’in bekliyorlardı, ama bu elmastan o kadar çok
‘tek taşımı kendim aldım tek başıma kendim buldular ki, kendi parasından fazla basmış bir
taktım, girmesinler havaya’ sözleri, adeta ülke misali elmasları enflasyona sokmanın
havaya uçmuştur. Çünkü elmas pahalıdır, eşiğindelerdi. İşte burada, İngiliz asıllı Güney
değerlidir. Veya, gerçekten de öyle midir? Nasıl Afrikalı bir iş adamı olan Cecil Rhodes, harika
başlamıştır bu elmas furyası? Altın yüzük veya planıyla devreye girdi:
başka bir tür yüzük almak daha mı mantıklıdır? 1) Bütün madenleri satın alarak elmas
Öncelikle, elmasın tanımını yaparak endüstrisini tekel hale getir
başlayalım. Elmas, tamamen karbon 2) Dağıtımı azaltarak marketin hareketini azalt
elementinden oluşan, kübik kristal yapısında 3) İnsanların elmas almayı istemesini sağla,
oldukça sert bir maddedir. Bilinen doğal çünkü bütün elmaslar artık sende
maddeler arasında termal iletkenliği en yüksek İlk iki adım, gayet sıradan ve de o dönemde
madde elmastır -ki bir elmasın gerçek olup ekonomiden anlayan insanların akıl edebileceği
olmadığını teyit etmek için kullanılan bir yaklaşım. İlginç olan kısım, üçüncü adım.
yöntemlerden birisi de budur. Doğal yollarla Normal bir insan neden elmas istesin ki? Zira
oluşabildikleri gibi laboratuvarda da elmaslar o dönemler daha çok zengin insanların
üretilebilirler. Ama aksesuar olarak kuşandığı aksesuarlardı hala. Rağbet pek yoktu
kullandığımız elmasta termodinamik iletim ya anlayacağınız. İnce bir çizgiydi, elmasların
da sertlikten başka istenilen başka bir önemli ulaşılabilir olmasını ancak yine de çok değerli
özellik daha vardır: ışığı gökkuşağı görülmesini istiyorlardı; önemsiz olmaktan
spektrumunun renklerine dağıtabilme özelliği. ziyade gerekli oldukları düşünülmeliydi normal
Bir mücevher olarak elmasın tanımı da budur. bir insanın görüş açısından. Cecil Rhodes ve
Ama hadi tanımları geçelim: elmasla bu Amerikan bir pazarlama şirketi N. W. Ayer,
takıntımız ne? Şeffaf, renksiz bir taş. Ne işbirliği yaptılar. Peki ne satıyorlardı? Belli bir
zümrütün asaletine, ne safirin cilvesine, ne de marka, belli bir ürün değildi bu reklamını
yakutun tutkusuna sahip. Onun yerine bir yaptıkları. Ne fark ederdi ki, bütün elmaslara bir
zirkon taşı koysak, yakından inceleyen bir şirket sahipti zaten. Hayır, sattıkları şey bir
uzman haricinde kimse farkını anlayamaz bir fikirdi. Elmasların bir kişinin romantik olarak
şekilde kırılmadıktan sonra. duyduğu şefkate denk olduğu fikrini sattılar,
sizin benim gibi insanlara.
