Page 388 - หนังสือเมืองลับแล(ง)
P. 388
บทที่ ๒
ประวัติหมื่นด้งนคร
“หมื่นด้งนคร” เป็นขุนนางระดับแม่ทัพผู้หนึ่งของพระญาติโลกราช คำเรียกขานท่านว่าเป็น “เจ้า
หมื่น” แสดงว่าท่านเป็นขุนนางชั้นสูงในราชสำนักล้านนา ปรากฏนามท่านในเอกสารหลักฐานทาง
ประวัติศาสตร์อยู่หลายฉบับเช่น ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่, ตำนานสิบห้าราชวงศ์, ยวนพ่าย โคลงดั้น , พระราช
พงศาวดารกรุงศรีอยุธยา, พงศาวดารโยนก ทำให้เห็นว่าท่านเป็นบุคคลสำคัญในช่วงสมัยรัชกาลเจ้าพระญาต ิ
โลกราช มหาราชแห่งนพบุรีศรีนครพิงค์เชียงใหม่ พระองค์ที่ ๙ จากข้อมูลทางประวัตศาสตร์ทำให้เห็นว่าท่าน
ิ
ุ่
ี
ู้
เป็นแม่ทัพใหญ่ผมีความสามารถและปรากฏเป็นชื่อแรกๆ ในสงครามคราวที่พระญาติโลกราชมาตเมืองในกลม
แคว้นสุโขทัย (เดิม)
หมื่นด้งนครเป็นที่เคารพของผู้คนในหลายชุมชนที่มีวัฒนธรรมล้านนา เช่น เมืองนครลำปาง จังหวัด
ั
ลำปาง, เวียงด้ง ตำบลสรอย - ตำบลป่าสัก อำเภอวังชิ้น จังหวัดแพร่, เมืองด้ง ตำบลบ้านตึก อำเภอศรีสัชนาลย
จังหวัดสุโขทัย, วัดเวียงด้ง ตำบลน้ำแพร่ อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ ในแต่ละชุมชนจะมีพิธีกรรมที่เกี่ยวข้อง
ิ่
กับหมื่นด้งเสริมความเป็นมงคลแก่ชุมชนของตน เจ้าหมื่นด้งเปรียบดั่งว่าเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เป็นใหญ่กว่าสงอื่นใด
ของชุมชนนั้นๆ วีรกรรมความชาญฉลาดปัญญา สรรพวิทยาความรู้ ตลอดจนความซื่อสัตย์นั้นหามีผู้ใดเปรียบได้
๑. ลำดับตำแหน่งชั้นยศสมัยราชวงศ์มังราย
้
ระบบการปกครองของลานนารัฐโบราณในพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทยไดบอกไว้ในกฎหมาย “มัง
้
1
รายศาสตร์” มีการควบคุมกำลังคนและชนชั้น คือ
๑. การควบคุมกำลังคนในแต่ละเมือง
▪ ไพร่ ๑๐ คน ให้อยู่ในการบังคับบัญชาของ “นายสิบ” ๑ นาย
▪ นายสบ ๕ นาย ให้อยู่ในการบังคับบัญชาของ “นายห้าสิบ” แบ่งเป็น ฝ่ายซ้าย (ปากซ้าย) ๑
ิ
นาย และฝ่ายขวา (ปากขวา) ๑ นาย
▪ นายห้าสิบ ๒ นาย ให้อยู่ในการบังคับบัญชาของ “นายร้อย” ๑ นาย
▪ นายร้อย ๑๐ นาย ให้อยู่ในการบังคับบัญชาของ “เจ้าพัน” ๑ นาย
▪ เจ้าพัน ๑๐ นาย ให้มีผู้บังคับบัญชาระดับ “เจ้าหมื่น” ๑ นาย
1 สมโชติ อ๋องสกุล และคณะ, ลุ่มแม่น้ำวัง ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม, เชียงใหม่ : ศูนย์ล้านนาศึกษา คณะ
มนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, ๒๕๕๘, หน้า ๒๑.
เจ้าหมื่นด้งนคร : ผีอารักษ์ และมายาคติทางประวัติศาสตร์
หน้า ๔
