Page 461 - หนังสือเมืองลับแล(ง)
P. 461
บทที่ ๔
วิถีวัฒนธรรมเมืองด้ง
้
ั
ชาวเมืองด้งมีวิถีทางวัฒนธรรมอย่างชาวไทยลานนา คล้ายกับพื้นที่ชาวเมืองลบแลเป็นอย่างมาก ซึ่ง ๒
ชุมชนนี้มีการติดต่อไปมาหาสู่และเป็นเครือญาติกันอยู่เสมอ ปรากฏเรื่องเล่าในทางเครือญาติจากอาจารย์
้
เพนียด นาคหมู ว่า พระเมืองด้ง (จันทร์) ท่านได้เป็นพระเมืองด้งท่านสุดท้าย มีลูกชายคือ นายเครื่อง แล้วไดมี
้
ุ้
้
ั
ภรรยาชื่อ นางแตะ เป็นชาวเมืองลบแล ต่อมานางแตะ ภรรยาไดสั่งให้ข้าทาสบริวารรื้อคมพระเมืองดงทบ้าน
ี่
1
ตึกแล้วนำทรัพย์สมบัติของมีค่ามาที่ลับแล แล้วได้ตั้งชื่อนามสกุลว่า “จันทร์ด้ง” ถือเป็นสายสกุลของพระเมือง
ด้ง (จันทร์) เป็นการย้ำเตือนสัมพันธภาพระหว่างชาวบ้านตึกและชาวลับแลได้เป็นอย่างดี ซึ่งยังปรากฏ
้
“หำยน” คุ้มพระเมืองด้งเก็บรักษาไว้ที่บ้านของทายาทเป็นอย่างดี และยังมีตุงกระด้างจากคุ้มพระเมืองดง
นำมาประดิษฐานไว้ในวิหารวัดท้องลับแล อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ รวมทั้งลัญจกรหรือดวงตราประจำ
ตำแหน่งพระเมืองด้ง (งาช้างประทับชาด) ก็ยังเป็นถูกรักษาในตระกูล “จันทร์ด้ง” เปนอย่างด ี
็
ซึ่งลำน้ำสายสำคัญที่หล่อเลี้ยงชาวตำบลบ้านตึก คือ “แม่ราก” น่าจะมาจากคำว่า “ทะราก” (ทราก)
้
ซึ่งการเขียนในรูป “ทร” อ่านเป็น “ซ” คือคำว่า “ซาก” เป็นการเขียนคำควบกล้ำไม่แท และสอดคล้องกับ
2
ข้อมูลใน พงศาวดารโยนก ที่บอกว่า “พระยาไสลือไทยจึงแต่งให้ท้าวยี่กุมกามไปครองเมืองซาก (อยู่แม่น้ำ
ซากแควยม)” จึงเป็นไปได้ว่าเมืองซากเป็นต้นน้ำของห้วยน้ำแม่รากที่ไหลผ่านตำบลบ้านตึกและไหลลงแม่น้ำยม
ที่ตำบลป่างิ้ว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย น่าจะเป็นพื้นที่เมืองลับแล และจากวิถีวัฒนธรรมของพื้นท ี่
ตำบลบ้านตึกกับพื้นที่ชุมชนเมืองลับแลได้แสดงความสัมพันธ์นับแต่อดีตจนถึงปัจจุบันไม่ว่าจะเป็น ผ้าทอ ภาษา
สำเนียงการพูด และเป็นแหล่งปลูกผลไม้ที่สำคัญของจังหวัดอีกด้วย อีกทั้งมีประเพณีของชุมชนที่คล้ายกันคือ
ประเพณีงานแห่น้ำขึ้นโฮง
1 ดาบฟ้า ไชยลับแล และภัทรภูมินทร์ ชัยชมภู, ฟ้อนโบราณเมืองลับแลง, เชียงใหม่ : มูลนิธิสืบสานล้านนา และ
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.), ๒๕๖๑, หน้า ๑๙ – ๒๒.
2 พระยาประชากิจกรจักร (แช่ม บุนนาค), ๒๕๑๕, หน้า ๓๑๕.
เจ้าหมื่นด้งนคร : ผีอารักษ์ และมายาคติทางประวัติศาสตร์
หน้า ๗๗
