Page 852 - หนังสือเมืองลับแล(ง)

บันทึกเรื่องราวการสำรวจเตาเผาสังคโลกริมห้วยแม่ริดและริมห้วยแม่เฉย

่
ตำบลบ้านดานนาขาม เมืองลับแลงหลวง จังหวัดอตรดิตถ์
ุ
เมื่อวันท ๑๑ เมษายน ๒๕๖๔
ี่

จุดเริ่มต้นของการบันทึกนี้เกิดขึ้นเมื่อผมมีธุระต้องไปร่วมงานมงคลสมรสของว่าที่ร้อยตรีพิชิต อินอยู่
เจ้าบ่าวชาวจังหวัดสุโขทัยและนางสาวพันทิดา ทาวงษ์ เจ้าสาวชาวอำเภอแม่สอดในเวลาเช้าของวันที่ 25
มิถุนายน 2563
เมื่อผมและนายอนุมาศ อ่อนเหลือ สารถี หาที่พักกันได้แล้วจึงออกไปรับประทานอาหารค่ำ ครู
โรงเรียนสรรพวิทยาคมได้อาสาพาไปร้านริมอ่างเก็บน้ำแห่งเดียวของอำเภอแม่สอด (อ่างเก็บน้ำห้วยแม่สอด

บ้านหัวฝาย ตำบลพระธาตุผาแดง อ.แม่สอด จ.ตาก) ในคืนวันที่ 24 มิถุนายน 2563 ในระหว่างมื่ออาหาร
ผมได้พูดบรรยายเรื่องการผลิตสังคโลกลุ่มแม่น้ำยมให้ครูธราวุฒิ สุวรรณใจ รับฟัง หลังจากนั้น ครูเทพทต ไชย
ั
ศิลป์ (ครูฟิล์ม)ได้บอกว่า สมัยเป็นนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดตถ์ได้ไปเก็บข้อมูลตำบลบ้านดานนาขาม
ิ
่
อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ พบว่า มีเตาโบราณอยู่ริมห้วยแต่จำไม่ไดแล้วว่าห้วยอะไร โดยมีเบาะแสว่าผู้ใหญ่บ้านเป็น
้
ผู้บอกข้อมูลโบราณสถานแห่งนั้น
ผมและคณะจึงสุ่มตัวอย่างโดยไปจอดรถในวัดบ้านด่านนาขามแล้วตามหาผู้ใหญ่บ้านคนปัจจุบัน ๆ
จำหน่ายว่า ผมยังเป็นผู้ใหญ่บ้านใหม่ไม่ถึงห้าปีต้องเปนอดีตผใหญ่บ้านจึงจะรู้ความ ผมและลาเต(นาย มรุเดช
ู้
้
็
ไทยดิตถ์)จึงเดินออกจากวัดไปตามหาเรือนผู้ใหญ่บ้านคนเก่าโดยเดินผ่านโรงเรียนชุมชนด่านวิทยา เมื่อพบ
่
ผู้ใหญ่บ้านคนเก่า ๆ จำหน่ายว่า ไม่ทราบ ต้องไปถามอดีตกำนันตำบลบ้านดานนาขามๆ ซึ่งกำลงมีงานทำบุญ
ั
อุทิศกุศลให้ลุกชาย เราจึงเดินออกจากบ้านอดีตผู้ใหญ่บ้านไปบ้านอดีตกำนัน และแนะนำตัวให้ทราบว่าเป็น
ี่
ใครมาจากไหน กำนันโอดจึงบอกแหล่งทจะไปสำรวจว่า ให้ไปเดินสำรวจตรงที่นาของพ่อขาจร แม่ขาเรียก คำ
ไท้ ริมห้วยแม่ริด เพราะกำนันโอดเคยไปทอดแหแล้วเจอเศษสังคโลกและเศษเตาเผาอยู่ตรงนั้น (สัมภาษณ ์
กำนันอดิศร นิ่มพริก (โอด) อายุ 70 ปี เลขที่ 50 หมู่ที่ 2 ต.บ้านด่านนาขาม โทร.0884232566 11
เมษายน 2564)
คณะของพวกเราขับรถวนอยู่บริเวณสถานีรถไฟบ้านด่าน เหนือสถานีท่าเสา ใต้สถานีปางต้นผึ้ง อยู่

สองรอบจึงพบนายน๊อต(นายธีรภัทร จันทร์อินบัว อาสาสมัครดานชุมชน ตำบลบ้านด่านนาขาม) เมื่อนายน๊อต
่
ทราบเรื่องแล้ว จึงอาสาขี่จักรยานยนตนำคณะไปจอดตรงบ้านนางแก้ว โอ้โถง แล้วขอยืมร่มของนางแก้ว บุกไป
์
ในสวนผลไม้ออกบิ้งนาแล้วเดินลุยไปตามคันนาจนเจอบิ้งนาที่มี แม่ลำพู ดีคำ อายุ 63 ปี (เลขที่ 118 หมู่ท ี่

6 ต.น้ำริด) นั่งพักผ่อนอยู่บนห้างนา จึงถามว่าทุ่งนาของพ่อขาจรอยู่ตรงไหน แม่ลำพูนบอกว่าตนนี่แหละเป็น
่
ลูกสาว ผมจึงไดแนะนำตัวและบอกว่ากำนันโอดให้ผมและคณะมาตามหาเตาเผาสังคโลก แม่ลำพูจึงบอกว่า
ั
เตาเผานั้นอยู่ริมห้วยน้ำริดตรงห้างนาที่นั่งอยู่นี้แหละแต่ไม่เคยลงไปดูเพราะกลัวงูไปอาศยอยู่ในโพรงของ
ั
เตาเผานั้น ผมและคณะจึงขอยืมมีดพร้าของแม่ลำพูไปถางหญ้าและต้นไม้ริมตลิ่งห้วยแม่ริด พบตาข่ายดกงูไว้
ด้วย นายฉัตรชัย แว่นตา ได้อาสาถางป่าให้เอี่ยมพอแก่การสำรวจ ผมจึงเดินไปสำรวจรอบ ๆ พบก้อนดินเผา

สุกแล้วสีแดงอยู่บนผิวดิน จึงใช้มือกระชากขึ้นจากพื้นดินพบว่ามีน้ำเคลือบของเขม่าควันไฟติดอยู่เหมือนผนัง
เตาทุเรียงหมายเลข 61 ตำบลหนองอ้อ อำเภอศรีสัชนาลัย จึงได้ถ่ายรูปและป่าวประกาศให้คณะสำรวจ
ั
ิ้
้
ช่วยกันค้นหาผนังเตาสังคโลกชนอื่น ๆ ซึ่งไดเก็บมาเป็นตัวอย่างจำนวน 3 ก้อน สันนิษฐานว่าเป็นเตาเผาสงค
โลกประเภทขุดเป็นอุโมงค์แล้วยาด้วยดินเหนียว เตาน่าจะมี 3 ส่วน คือ ห้องสุมเชื้อเพลิง ห้องบรรจุภาชนะ
บันทึกเรื่องราวการสำรวจเตาเผาสังคโลกริมห้วยแม่ริดและริมห้วยแม่เฉย
~ หน้า ๑ ~