Page 31 - STAV broj 273

poput Haruna Hadžića. Iako je želja bila
jedinstveno djelovanje SDA Sandžaka
na teritoriji cijelog Sandžaka, ipak je
način organiziranja SFRJ i ingerencije
republika odredio da SDA mora da se
registrira i u Crnoj Gori ako želi legalno
djelovanje i učešće na izborima. Harun
Hadžić i Rasim Šahman preuzimaju ini-
cijativu i već 7. septembra 1990. godine
osniva se SDA Crne Gore u Rožajama. Za
predsjednika je izabran Harun Hadžić.
Devetog decembra 1990. godine održa-
vaju se prvi višestranački izbori u Crnoj
Gori, a SDA nastupa u okviru koalicije
stranaka manjinskih naroda koja osva-
ja 12 zastupničkih mandata u Skupštini
Crne Gore. Prema koalicionom spora-
zumu, SDA pripadne devet zastupnič-
kih mjesta. To je ujedno bio i najbolji
rezultat koji je postigla ova stranka. Na
svim kasnijim izborima osvajala je ma-
nje mjesta. Također, ni jedna druga boš-
njačka stranka kasnije nastala u Crnoj
Gori nije uspjela dostići ovaj broj zastu-
pnika u Skupštini. Da napomenemo da
je u Srbiji na prvim višestranačkim iz-
borima održanim također 9. decembra
1990. godine SDA Sandžaka dobila tri
zastupnička mjesta od 250.
REFERENDUM ZA POLITIČKU I
TERITORIJALNU AUTONOMIJU
SANDŽAKA
I nakon izbora, odnos vlasti Srbije i
Crne Gore, predvođene pobjedničkim
strankama, u Srbiji Socijalističke parti-
je Srbije Slobodana Miloševića, a u Cr-
noj Gori Demokratske partije socijalista
Milomira Bulatovića, nije se mijenjala
Sandžački lider Sulejman Ugljanin, 1990.
prema Bošnjacima. Naprotiv, svakod-
nevno su se odnosi pogoršavali, prava
gradskom stadionu pred oko 40.000 osoba. slučaju, tražit ćemo političku autonomiju su, umjesto da napreduju, uskraćiva-
Tog dana u Novom Pazaru bila je svečana Sandžaka. Kako ćemo to postići? Upozora- na, a na terenu je bilo sve više i fizičkog
atmosfera, sa svih strana pristizali su auto- vam vas na razliku između političke snage obračuna organa vlasti s Muslimanima
mobili i autobusi izlijepljeni transparenti- i sile. Odričemo se sile, ali ćemo upotri- (Bošnjacima). SDA, odnosno Muslima-
ma SDA. Osnivačkoj skupštini SDA San- jebiti političku snagu jer se širom SFRJ ni (Bošnjaci) cjelokupnog Sandžaka for-
džaka prisustvovalo je gotovo kompletno rađa naša politička snaga kojom ćemo se miraju Muslimansko nacionalno vijeće
rukovodstvo SDA BiH: Alija Izetbegović, koristiti i postići naša prava. Nismo za to 11. maja 1991. godine. Na čelu Vijeća
Adil Zulfikarpašić, Salim Šabić, Muhamed da se razbija SFRJ. Mi kažemo: SFRJ ‘da’, bio je Sulejman Ugljanin. Legitimitet
Čengić, Muhamed Filipović, Omer Beh- ali ovakva ‘ne’. Neki kažu da će SFRJ biti ovom vijeću vlasti u Srbiji i Crnoj Gori
men i dr. S posebnom pažnjom i euforično konfederacija ili je neće biti. Drugi kažu da nisu dali. Kršenje manjinskih, vjerskih,
je dočekan Alija Izetbegović i njegov govor će SFRJ biti federacija ili je neće biti. Mi ali i osnovnih ljudskih prava Bošnjaka
koji je bio odlučan i vrlo je jasno artikuli- kažemo: SFRJ će biti demokratska zemlja u Sandžaku dovelo je do organiziranja
rao potrebe i prava Muslimana (Bošnjaka) ili je neće biti...” Na osnivačkoj skupštini referenduma od strane MNVS-a, a za
u Sandžaku. Ovaj će govor biti dobrim di- SDA Sandžaka izabrano je njeno ruko- političku i teritorijalnu autonomiju San-
jelom vodilja rukovodstvu SDA Sandžaka, vodstvo. Za predsjednika Izvršnog odbora džaka. Vlasti su svim mjerama pokušale
ali i rukovodstvu SDA BiH i jasna vizija izabran je Sulejman Ugljanin, a članovi su spriječiti održavanje referenduma, ali je
interesa Muslimana (Bošnjaka) unutar postali Kasim Zoranić, Alija Mahmutović, on ipak sproveden od 25. do 27. oktobra
SFRJ i prema drugim narodima. Između Rašid Preljević, Harun Hadžić, Ismet Tr- 1991. godine u svih 11 sandžačkih opći-
ostalog, Izetbegović je rekao: “Prema Srbiji bović, Rasim Ljajić i dr. na (šest u Srbiji i pet u Crnoj Gori). Od
se ponašajte kao prema svojoj domovini, 264.156 upisanih glasača, na referendum
ali Srbija ne može biti za nekog majka, a FORMIRANJE SDA CRNE GORE je izašlo njih 187.473, odnosno 70,19 po-
za nekog maćeha... Tražit ćemo kulturnu U ovaj Izvršni odbor ulaze i lica iz sto. Apsolutna većina od 183.302 glasa-
autonomiju Sandžaka. Čuli ste da se govo- Crne Gore, odnosno dijela Sandžaka koji ča ili 98,90 posto glasala je za političku
ri o ujedinjenju Srbije i Crne Gore. U tom pripada administrativno Crnoj Gori, i teritorijalnu autonomiju Sandžaka s

STAV 28/5/2020 31