Page 27 - STAV broj 346

na kojem počivaju crnogorski identitet Većina Crnogoraca u javnosti crnogorski identitet brani
i crnogorska država. K tome, proces de-
mokratizacije društva bio bi ubrzan. Me- isticanjem univerzalnih, ne nacionalnih vrijednosti. Ali
taforički govoreći, ptica ne može letjeti treba reći, uredu, lijepo je nadići partikularni / nacionalni
jednim krilom, moraju postojati dva,
lijevo i desno. U Crnoj Gori desničari i interes i gledati šire, više brinuti za planetu, nego za vlastitu
konzervativci su Srbi, Crnogorci nema-
ju desno krilo, postoji samo “left wing”. državu. Lijepo i plemenito, ali samo ako ti je kuća / država
stabilna, ako se njenim vlasnicima ne negira postojanje.
PROBLEM PERCEPCIJE DIPLOMATIJE
ZAPADA
Ni zapadnim diplomatima, u tom Ovoj drugoj, ateističkoj puzli ukla- za bogatu crnogorsku povijest, najmanje
smislu, nije maslo za ramazana. Prilič- panje pomaže upravo ponašanje Srpske od dinastije Crnojevića do danas. Tu pri-
no neobrazovani, arogantni, umišljeni, pravoslavne crkve, jer se ono što rade u pada i niz vrlo važnih državničkih po-
došli su u zemlje Zapadnog Balkana da Crnoj Gori, prije svega, graniči sa zdra- teza vladara iz dinastije Petrović, cijeli
podrže sve pojedince i organizacije koje vim razumom. Pojednostavljeno rečeno – jedan dobro osmišljeni politički i ideo-
su protiv nacionalizma, a za regional- ponašanje SPC-a pomaže antireligijskom loški narativ, koji su Srbi diskurzivno
nu saradnju. Protiv segregacije, po bilo raspoloženju, koje u Crnoj Gori buja. Ko- doslovno poklopili, a na šta Crnogorci
kojem osnovu, a za inkluzivnost. Na- liko će taj a(nti)religiozni narativ proble- još nemaju adekvatan odgovor. A ne
pravili su checking liste vrijednosti koje ma napraviti osnaživanju Crnogorske mogu ga ni imati jer isuviše insistiraju
žele promovirati i svakakav nesoj koji pravoslavne crkve, bez koje će crnogor- na crnogorskom doprinosu antifašistič-
se dosjetio da bi mogao profitirati kroz ski nacionalni identitet biti stabilan kao koj borbi partizana, koju svakako treba
nevladine organizacije, medije, pa i po- kula od karata, ne smijemo ni pomisliti. njegovati, ali insistirati samo na njoj i
litičke partije (slučaj GP URA Dritana U ovoj perspektivi, radikalni ateizam, uglavnom na njoj i njenoj simbolici ni-
Abazovića) počeo je zagovarati građansku petokrake, podizanje spomenika Titu u šta je drugo do lopta na volej srpskom
državu, antifašizam, antinacionalizam,
prava za životinje, prava za nacionalne
manjine, LGBT populaciju, feministe,
učeći vještinu uzimanja para za projekte.
Zbog toga, snažno uvjerenje da će isti-
canjem univerzalnih vrijednosti Zapada
odbraniti vlastite nacionalne vrijednosti
crnogorske suvereniste onemogućava da
vide da je realnost potpuno drugačija. Za-
pad jeste protiv nacionalizma, ali zato što
nemaju neriješenih identitarnih pitanja,
za razliku od nas. Njihov megaprojekt
demokratiziranja Balkana, logično je,
pretpostavlja podršku grupacijama koje
razumijevaju da međunacionalni sukobi
i trvenja otežavaju organiziranje liberal-
no-demokratskih društava. Ali u realpo-
litici, vlade Zapadnih zemalja za partnere
uzimaju one koji su i u političkom smi-
slu spremni boriti se za svoj kolektivni
identitet, jer time dokazuju da razumiju
da je ozbiljan saveznik onaj koji razumi-
jeva da je kultura, a ne birokratski (dr-
žavni) aparat, kapacitirana da učestvuje
u kreiranju društvene stvarnosti.
Svijest da snagu koju ima kultura Fakultet za crnogorski jezik i književnost je, uz izdavačku kuću OKF s Cetinja, jedna od ključnih
niti jedna država nikada neće niti može institucija za artikuliranje crnogorskog nacionalnog identiteta. Njihova izdavačka djelatnost, naučni
skupovi koji organiziraju uveliko nadilaze plodove djelovanja dobro plaćene Crnogorske nauke i
imati isključivo sama po sebi u Crnoj umjetnosti. Paradoks, koji ne sluti dobru, jeste činjenica da je simbolika kojom uposlenici izlaze u
Gori manjka. Zato Crnogorci njegova- javnost upravo suprotna autentičnom crnogorskom simboličkom naslijeđu. (Na slici slikovna poruka
njem antifašističkih vrijednosti u duhu FCJK pokušaju ministrice Vesne Bratić da ukine taj fakultet.)
ideološke paradigme socijalističke Jugo-
slavije, odnosno zanemarivanjem razlike Podgorici, čak i pokušaji da se ne reafir- nacionalizmu, čija je jedna od postavki:
između antifašizma, kao ideologiziranog mira lik nacionalnog heroja Krsta Zrnova Crnogorce je izmislio Tito.
pojma, i antifašizma kao civilizacijske Popovića (jer u Drugom svjetskom ratu Crnogorski nacionalni identitet postoji,
vrijednosti, prave sami sebi veliki pro- nije bio partizan, nego je imao svoju voj- njega snažno osjećaju i ljevičari, ali on bi,
blem u odbrani od velikosrpske kultur- nu formaciju, Lovćensku brigadu, koja iz teorijske perspektive gledano, trebao do-
ne i političke agresije. U taj antifašistički je štitila crnogorski živalj od četnika, ali biti svoje “opipljive” oblike u političkom
(ideologizirani) narativ odlično se ukla- i partizana), može se Crnogorcima obiti smislu – autentičnu nacionalnu stranku.
paju puzle čija je simbolika komunistič- o glavu jer zatvaraju vrata osvještavanju (Autor je urednik portala “Bosanska mi-
ka i ateistička. te kognitivnom i emocionalnom vezanju sao”) n

STAV 22/10/2021 27