Page 29 - STAV broj 176
P. 29
preko kojeg ćemo podučavati mlađe ge- slovom. I termin “agresija na BiH” naj- Uzmimo i da prihvatimo termin “gra-
neracije, ako ne mislimo da nam viđenje češće se piše malim slovom. Znači, opet đanski rat”, što je svima onima koji su se
rata oblikuju ratni zločinci, kao što je to nezvaničan. Sintagma “agresija na Bosnu borili za BiH nezamislivo jer znaju ka-
bio slučaj u emisiji Ćirlica. I istini treba i Hercegovinu”, koju smo koristili tokom kve su se sve sile okomile na BiH izvana
podrška, a od koga drugog nego od česti- cijelog rata i nakon njega, oznaka je za rat i koliko je bilo elemenata agresije koja u
tih ljudi?! Zar nije rečeno da je za pobje- koji je vođen protiv Bosne i Hercegovine. Hagu nije dokazana, morat ćemo postaviti
du zla dovoljno da čestiti ne urade ništa. Ova sintagma izražavala je ono što smo pitanje: ko su učesnici građanskog rata?
Ime je važno i iz razloga što bi ono odra- i tokom rata i poslije njega smatrali: da Odgovor bi bio: bosanske patriote orga-
žavalo naše jasno viđenje karaktera rata. nam je rat nametnut i uvezen, kao što i nizirane u Armiji RBiH i pobunjenici
Važno je da se naziv nađe u udžbenicima, jeste. BiH i Bošnjaci taj su rat najmanje koje je JNA naoružala i koji su na kraju
na obilježavanjima godišnjica i u medi- priželjkivali. Korištenje ovog imena mo- dobili entitet. HVO, koji je dio rata bio
jima. Rat s tolikim bošnjačkim žrtvama, glo bi poslužiti i kao dobar kontranarativ lojalan BiH, a jedan dio bio pobunjenič-
jednostavno, mora imati jasno ime. Me- svim onim zvaničnicima Srbije i Hrvatske ka vojska, naoružala je Hrvatska u cilju
đutim, za ovaj poduhvat potreban je širi koji negiraju haške presude. “Bosanski zajedničke borbe protiv srpske agresije,
konsenzus. rat” ili “Rat u Bosni i Hercegovini” ter- sve dok se karte na stolu nisu pomiješale
min je najčešći u stranim izvorima. Pored i Tuđman odlučio da s Miloševićem po-
U tekstu How We Name Our Wars toga što je neprecizan, jer je ratova u BiH dijeli BiH. Zašto ne spomenuti i jednu
Matters (Bitno je kako dajemo imena na- bilo više, on je i ideološki potpuno neobo- od glavnih floskula HVO-a u vezi hrvat-
šim ratovima), a čiji je autor penzionirani jen tako da za naš narativ nije prikladan. sko-bošnjačkog rata?! Početak rata objaš-
profesor historije i međunarodnih odnosa Termin “rat 1992.-1995.” nezgrapan je i njava se nekakvom “bošnjačkom agresi-
koji je predavao na Univerzitetu Boston nije za široku upotrebu. jom” na Hrvate. Ko bi se iz pozicije kada
Andrew J. Bacevich, stoji: “Imena dodje- ima kakvo-takvo zaleđe odlučio da sam
ljuju značenje. Kada je u pitanju rat, ime ODGOVOR SE MORA TRAŽITI skače u potpuno okruženje u kojem su
spojeno s datumom može da oblikuje naše KROZ ŠIRI KONSENZUS se Bošnjaci tada našli? Do sada, za VRS,
razumijevanje zbog čega se sukob dogo- od početka do kraja rata, i HVO tokom
dio. Precizirati početak i kraj rata znači Federalno ministarstvo za pitanja bora- 1993. i 1994., ove termine nismo koristili,
dati prednost određenim objašnjenjima ca i invalida odbrambeno-oslobodilačkog a upravo bi to bila posljedica prihvatanja
njegove važnosti, a druge odbaciti.” rata ima jedan naziv u imenu, međutim, termina građanski rat. Jer, rat je počeo na-
i taj naziv napisan je malim slovom, što kon što je proveden referendum i 63,5%
“Agresija na BiH”, “posljednji rat”, znači da naziv nije zvaničan. Ako bismo građana reklo da BiH treba biti nezavisna.
“rat 1992.-1995.”, “rat u Bosni i Herce- se opredijelili da to bude zvanični naziv, Kada je u pitanju imenovanje ratova
govini”, ili jednostavno “rat”, neki su od potrebna je neka odluka ili bar širi kon- u našem okruženju, za rat u Sloveniji,
najčešćih naziva koje smo koristili ili ko- senzus. Gotovo sa sigurnošću možemo reći koji je imao sveukupno 63 žrtve (od toga
ristimo. U većini tekstova riječ rat pisana da se ovakav naziv ne bi mogao održati u čak 5 bošnjačkih u redovima JNA), jed-
je malim slovom, što samo upućuje da je široj historijskoj nauci jer su svi ratovi za va bismo priznali da se može zvati ratom,
naziv nezvaničan, pa time i nejasan. Jer, nekoga ili odbrambeni ili oslobodilački, ali on svejedno nosi naziv Desetodnevni
po svim pravopisima, i sadašnjim i proš- a možda i oboje. rat, odnosno, Slovenci ga zovu Ratom za
lim, imena ratova pišu se velikim prvim
Preciziranje naziva rata iz
devedesetih bitno je i radi nezavisnost Slovenije. Hrvati agresiju na
usmjeravanja narativa preko svoju zemlju nazivaju Domovinski rat.
kojeg ćemo podučavati Kosovari i mi nemamo neki poseban
mlađe generacije, ako ne naziv za ratove devedesetih. Drugi dan
mislimo da nam viđenje referenduma, 1. mart, u Bosni i Hercego-
rata oblikuju ratni zločinci, vini se obilježava kao Dan nezavisnosti.
kao što je to bio slučaj u Taj je dan ustvari vezan za datum kada je
emisiji “Ćirlica”. I istini BiH izglasala nezavisnost, a zatim i pri-
treba podrška, a od koga znavanjem od država svijeta nezavisnost
drugog nego od čestitih dobila de jure. Za nezavisnost de facto su
ljudi?! Zar nije rečeno da se ipak izborili naši borci i šehidi, što
je za pobjedu zla dovoljno znači da nazvati rat u Bosni i Hercego-
da čestiti ne urade ništa. vini Ratom za nezavisnost i slično ne bi
Ime je važno i iz razloga bilo nešto nelogično.
što bi ono odražavalo naše Kako god bilo, ovo pitanje bi se mo-
jasno viđenje karaktera ralo otvoriti, a odgovor se mora tražiti
rata. Važno je da se naziv kroz širi konsenzus i mjerodavne poli-
nađe u udžbenicima, na tičke i društvene institucije. Ime rata je-
obilježavanjima godišnjica i ste bitno, pogotovo u vremenima kada
u medijima zločinci od njega nastoje napraviti neku
amorfnu masu u kojoj se ne zna ni ko,
ni za što se borio, pri tome nastojeći re-
lativizirati ulogu zaraćenih strana i na
koncu maksimalno diskreditirati suvere-
nitet i teritorijalni integritet naše države
negiranjem njenih granica i negiranjem
temelja bošnjačkog identiteta poput bo-
sanskog jezika. n
STAV 19/7/2018 29
