Page 23 - STAV broj 319

u historijskom smislu čine važan oslonac, Egipta, koji su zabranili rad “Muslimanskoj Brojne arapske i druge
pružaju stanoviti historijski legitimitet i braći”, a neke zemlje su ih čak proglasile
pomažu opstanku Hašemitske kraljevine. terorističkom organizacijom, Jordanska kralje- muslimanske zemlje,
Pored bliskosti s plemenskim klanovima, vina tradicionalno baštini odlične odnose s uključujući Iran i Tursku,
režim također osuđuje prinčevu navodnu ovim muslimanskim pokretom koji je kroz
bliskost s građanskim pokretom Herak, historiju Jordana, u različitim periodima, izrazile su podršku kralju
koji se nakon tzv. “Arapskog proljeća” po- hašemitskim vladarima služio ne samo kao
javio kao vodeći opozicioni koalicioni sa- podrška i važan izvor islamskog legitimi- Abdulahu i očuvanju
vez i okosnica antivladinog djelovanja i kao teta već i kao strateški koalicioni partner stabilnosti Jordana. Pored
organizator učestalih protestnih skupova režimu u obračunu s različitim ideološkim
protiv Vlade Jordana zbog loše ekonomske protivnicima vladajuće monarhije, poput princa Hamze, u vezu s
situacije, nezaposlenosti i opće društvene panarapskog nacionalizma, naserizma u urotom dovodi se i bivši
stagnacije koju je dodatno potaknula kriza Egiptu, socijalističkog basizma u Siriji i Ira-
izazvana pandemijom novog virusa koro- ku i, dakako, palestinskog oslobodilačkog ministar finansija Bassem
na. Ekonomska i politička kriza dodatno pokreta koji predvodi sekularno orijentira-
je povećana zbog opće regionalne nestabil- ni (Fatah) pokret koji je ideološki naginjao Awadullah, bivši specijalni
nosti, posebno zbog priliva više od milion ljevičarskim socijalističkim tendencijama. izaslanik Jordana za odnose
sirijskih izbjeglica raseljenih uslijed dece- Konfrontacija vladajuće hašemitske mo-
nijskog rata, koji su spas pronašli u susjed- narhije s pripadnicima Fataha kulminirala sa Saudijskom Arabijom,
nom Jordanu, te zbog zabrane djelovanja je oružanim sukobom poznatim kao Crni
koju je Vlada uvela protiv “Muslimanske septembar, koji se odigrao 1970. Ovaj oruža- koji je također uhapšen pod
braće”. Inače, “Muslimanska braća” najve- ni sukob (bukvalno masakr) prijetio je da optužbom da je pripremao
ća je islamska politička i vjerska organiza- sruši monarhiju Jordana. Nakon njegovog
cija koja u Jordanu, za razliku od drugih okončanja u korist vladavine kralja Husei- pobunu u cilju svrgavanja
arapskih monarhija, već više od pola sto- na, Palestinska oslobodilačka organizacija vlasti kralja Abdulaha.
ljeća djeluje ne samo kao legitimna već i (PLO), predvođena Yasserom Arafatom, i
kao najozbiljnija politička i parlamentarna njene različite frakcije bili su primorani
grupacija. U jednom momentu, predstav- napustiti Jordan, nakon čega su utočište
nici “Muslimanske braće”, putem Fronta pronašli u Libanu. Pomenuti međuarap- na strani jordanskog kralja Huseina u gu-
islamske akcije (IAF), koji je djelovao kao ski ideološki sukob trajao je desetak dana, šenju ove palestinske pobune komandirao
politička partija, osvojili su čak četvrtinu za vrijeme kojeg je poginulo između četiri tada još nepoznati pakistanski brigadir
mandata u Jordanskom parlamentu. Za ra- i deset hiljada ljudi, većinom nevinih civi- Ziaul Haq, koji će kasnije vojnim udarom
zliku od drugih arapskih monarhija ili pak la. Zanimljivo je da je oružanim snagama preuzeti vlast u svojoj zemlji i postati pred-
sjednik Pakistana.

ULOGA IZRAELA I SAUDIJSKE ARABIJE
Neki posmatrači političkih prilika na
Bliskom istoku prošlogodišnje sporazume
o normalizaciji odnosa nekih arapskih ze-
malja s Izraelom, koji su potpisani u sep-
tembru, te masakr u palestinskim logori-
ma Sabra i Šatila u Libanu, koji se također
desio u septembru, i Crni septembar 1970.
simbolično dovode u vezu s naporima Izra-
ela i njegovih saveznika u cilju slabljenja
palestinskog otpora izraelskoj okupaciji i
sa strategijom sistematske marginalizacije
ideje o ostvarivosti palestinske nacionalne
države i, dakako, strategijom suzbijanja Ira-
na i njegovog okruženja, kao države pred-
vodnice tzv. osovine otpora, koja podupire
oružani otpor Palestinaca protiv izraelske
okupacije.
Jordanski vicepremijer Ayman al-Safadi
priznao je da se radilo o pokušaju ugrožava-
nja sigurnosti državnog poretka i stabilno-
sti, ali i da su jordanske sigurnosne službe
taj pokušaj osujetile i na vrijeme spriječi-
le. Brojne arapske i druge muslimanske
zemlje, uključujući Iran i Tursku, izrazi-
le su podršku kralju Abdulahu i očuvanju
stabilnosti Jordana. Pored princa Hamze,
u vezu s urotom dovodi se i bivši ministar
finansija Bassem Awadullah, bivši specijalni
izaslanik Jordana za odnose sa Saudijskom

STAV 16/4/2021 23