Page 49 - STAV broj 272

Zajednička platforma Sarajevo Business Foruma
u duhu ekonomskog patriotizma

“MI TO MOŽEMO” –

REVOLUCIONARNI PLAN

ZA SAMOODRŽIVOST

BOSNE I HERCEGOVINE

Iako današnja pandemija virusa korona nije identična maltuzijanskoj krizi, bolest Covid-19
ozbiljno je upozorenje i podsjećanje na još veće i opasnije krize koje bi mogle u budućnosti

zadesiti čovječanstvo. Traže se strateški ekonomski odgovori, a inicijativa “Mi to možemo”
jedan je od njih. Inicijativa “Mi to možemo” nastala je na platformi Sarajevo Business Foruma
i predstavlja do danas najkreativniji pristup rješavanju ekonomske krize izvan domena
državnih institucija. Inicijativa je rezultat kolaboracijskih napora uspješnih menadžera i

biznis-lidera nekih od najuspješnijih bh. kompanija

Piše: Osman SOFTIĆ

andemija Covid-19, koja se pojavila u neophodne hrane. Njegova teorija danas se pod tim obično podrazumijevaju gore nave-
Kini krajem prošle godine i nedugo smatra maltuzijanskom ekonomijom, koja dene prirodne korektivne mehanizme koji
zatim proširila po čitavom svijetu, se ovog momenta čini relevantnijom od bilo pospješuju smanjenje broja ljudske popula-
Pvećinu vlada zatekla je nespremnim kojeg drugog pristupa izučavanju ekonom- cije. Međutim, postoji i dodatna Malthusova
da se suoče s njenim posljedicama. Teško je ske nauke. Dva su najznačajnija zaključka teorija o preventivnoj kontroli rasta popu-
pogodila čak i zdravstvene sisteme najrazvi- do kojih je došao Malthus. Prvi je da rast lacije o kojoj se manje zna i govori, a o kojoj
jenijih zemalja, paralizirala globalnu eko- ljudske populacije obuzdavaju i kontroliraju je Malthus kasnije teoretizirao. Danas se u
nomiju, zaustavila kretanje ljudi, drastično prirodni fenomeni poput nestašice hrane ili nekim globalnim centrima političke i eko-
smanjila industrijsku proizvodnju i narušila glad, zarazne bolesti poput kuge i veliki ra- nomske moći u svijetu javno govori o depo-
lanac globalnog snabdijevanja i transporta, tovi. Drugi njegov zaključak jeste da u peri- pulaciji iako se to obično dovodi u kontekst
koji čine kičmu globalizirane ekonomije o odima kada čovječanstvo nije bilo ugroženo s teorijama zavjere.
kojoj ovisi prosperitet čovječanstva. ovim opasnostima povećanje broja populacije Najpoznatiji primjer maltuzijanskog vi-
Politički, finansijski, poslovni i indu- stvaralo je višak radne snage. To je kao po- đenja svijeta jeste “crna kuga”, koja je harala
strijski lideri, kao i ekonomski i medicin- sljedicu imalo smanjenje životnog standarda srednjovjekovnom Evropom tokom 14. sto-
ski eksperti podjednako su zabrinuti da bi ljudi jer je njihov dohodak tada bio manji. ljeća i koja je evropsku populaciju reducira-
pandemija, ako potraje duže, mogla svijet la za 40 posto u narednih 150 godina. Nešto
gurnuti u ekonomsku depresiju sličnu onoj MALTHUSOVA TEORIJA O PREVENTIVNOJ ranije, invazija Mongola na istočne dijelove
koja se dogodila između svjetskih ratova. KONTROLI RASTA POPULACIJE Evrope u 13. stoljeću proizvela je veliki strah
Neki ekonomisti današnju situaciju dovo- Malthusova teorija poslužila je kao inspi- od eksterminacije. Uslijed širenja kuge, po-
de u kontekst s vremenom koje je krajem racija Charlesu Darwinu, koji je na osnovu pulacija Evrope u to vrijeme bila je gotovo
sedamnaestog stoljeća predstavio Thomas njegovih tumačenja izgradio teoriju konku- prepolovljena. Drugi primjer prirodne de-
Robert Malthus, jedan od utemeljitelja kla- rentne selekcije (survival of the fittest), preživlja- populacije jeste masovna glad koja je 1840.
sične ekonomske nauke. Malthus je 1798. u vanje najjačih, koju su kasnije neoliberalni godine pogodila Irsku, a koja se dovodi u
Eseju o principima populacije postulirao da se ekonomisti našeg doba usvojili i primijenili vezu s patogenom koji je zarazio krompir.
broj ljudi povećava eksponencijalno, ali da taj na ekonomsku nauku. Danas, kada ekonomi- Kao rezultat ove pošasti, umrlo je više od
populacijski bum ne može pratiti proizvodnja sti koriste izraz “maltuzijanska ekonomija”, milion Iraca, a million ih je raseljeno po

STAV 21/5/2020 49