Page 57 - STAV broj 219

ulogu, a prvenstveno između 4. novem- za druge borac za projekt “Velike Alba-
bra i 7. decembra 1941. godine, kada se nije” i albaniziranje lokalnog bošnjačkog
istakao kao glavni organizator odbrane življa. Za Bošnjake je on čovjek koji ih je
Novog Pazara i okoline od tri četnič- volio, za Srbe osoba koja je prema njima
ka napada, kojom je prilikom pozvao u gajila negativne emocije. Za Bošnjake lič-
pomoć Albance s Kosova i Bošnjake iz nost koja zaslužuje spomen-ploču, za Srbe
drugih dijelova Sandžaka. Zahvaljujući čovjek čiju spomen-ploču u centru grada
tadašnjoj uspješnoj odbrani, bošnjačko treba što prije ukloniti. Za Bošnjake čo-
stanovništvo ovih krajeva osiguralo je vjek koji je bio kooperativan s Nijemci-
svoj biološki opstanak. ma u mjeri koja je bila neophodna da bi
Partizani su ga strijeljali 21. januara se očuvala njihova biološka supstanca, za
1945. godine na Hadžetu, dijelu Novog Srbe kolaboracionista koji je sarađivao s
Pazara, na prostoru ulice koja se još uvi- okupatorima i samim tim počinio izdaju.
jek naziva Partizanska. Hadžet je u to vri- Za komuniste čovjek koji je bio antirevo-
jeme bio muslimansko mezarje, a danas lucionarno i antikomunistički nastrojen,
je velika novopazarska mahala. Po po- za predstavnike građanske klase pristalica
rijeklu je bio Albanac, a po geografskoj kapitalističkog društvenog uređenja. Za
odrednici i mjestu rođenja Novopazarac Bošnjake ličnost koja je nepravedno osu- Aćif-efendija
Hadžiahmetović
i Sandžaklija. đena i streljana, za Srbe neko nad kim je
Sandžak i Srbija, Bošnjaci i Srbi potpuno zasluženo izvršena egzekuciju. Ali, ne može Dragoljub Draža Miha-
Aćif-efendiju Hadžiahmetovića doživ- Za jedne osoba koju je neophodno reha- ilović, koji je odgovoran za stotinu hilja-
ljavaju potpuno suprotno. Za jedne naci- bilitirati, za druge ličnost prema kojoj da ubijenih Bošnjaka i za desetine hiljada
onalni junak, za druge nacionalni nepri- treba trajno zadržati postojeće pravne i ubijenih Srba i drugih, biti nevin, patriota,
jatelj. Za Bošnjake čovjek koji je spasio, sudske kvalifikacije. vođa pokreta otpora i borac protiv oku-
prije svega, novopazarske Bošnjake od Ono što je sigurno, Aćif-efendija nije patora, iako je s njima otvoreno i tijesno
potpuno izvjesnog četničkog pokolja i bio pristalica fašističke ideologije, što po- sarađivao, a jedan regionalni i lokalni po-
genocida, za Srbe čovjek koji je predvo- tvrđuju i srpski historičari. Nije planirao litičar i lider kao što je Aćif-efendija biti
dio oružane formacije koje su se borile etničko čišćenje i genocid nad srpskim gore historijsko zlo od njega.
protiv njihovih djedova s bradama, ko- narodom. Nije napadao srpske grado- Ne može svaka četnička, nedićevska i
kardama i šubarama na glavi. Za jedne ve. Kratkotrajna epizoda kontranapada ljotićevska šuša olahko dolaziti do sudske
najsposobniji i najutjecajniji predratni u smjeru Raške bila je dio sveukupnog rehabilitacije, a ljudi iz Sandžaka osuđeni
i ratni političar, za druge nelojalan, sa- operativnog plana odbrane Novog Paza- i strijeljani od komunista nemati nikakve
mosvojan i “antisrpski” nastrojen. Za ra, a ne neki širi i dugoročniji operativ- šanse da posredstvom srbijanskog sudstva
jedne Novopazarac i Sandžaklija od ro- ni projekt. eventualno ostvare pravo na nepristran
đenja, za druge “uljez” u Novom Pazaru Aćif-efendija nema oreol svetitelja. U i pravičan sudski proces i potencijalnu
albanskog porijekla s lošim namjerama i uvjetima rata i nema potpuno nevinih. rehabilitaciju.
ambicijama. Za jedne čovjek koji je bio Svaki učesnik rata bar nekog ili bar ne- Sandžački Bošnjaci nemaju namjeru
na braniku odbrane i slobode Sandžaka, što nosi na duši. štititi nikog ko je eventualno odgovoran
za bilo kakvo nedjelo učinjeno tokom
Ne može Dragoljub Draža Mihailović biti nevin, patriota, Drugog svjetskog rata, ali su ogorčeni
dvostrukim aršinima i standardima koji
vođa pokreta otpora i borac protiv okupatora, iako je s njima očigledno postoje u ovom pogledu u sr-
otvoreno i tijesno sarađivao, a jedan regionalni i lokalni bijanskom sudstvu, dnevnoj politici i
političar i lider kao što je Aćif-efendija biti gore historijsko zlo historiografiji.
Ako se teži ka jednakosti svih građa-
od njega. Ne može svaka četnička, nedićevska i ljotićevska na, onda taj princip mora važiti ne samo
šuša olahko dolaziti do sudske rehabilitacije, a ljudi iz za žive već i za one koji su odavno pod
Sandžaka osuđeni i strijeljani od komunista nemati nikakve enigmatičnim i nedovoljno razjašnjenim
okolnostima među mrtvima. Pravda ne
šanse da ostvare pravo na nepristran i pravičan sudski proces smije imati nacionalni predznak. Ona
i potencijalnu rehabilitaciju mora imati kozmopolitski i univerzalni
karakter. n

STAV 16/5/2019 57