Page 47 - STAV broj 299

Bosna i Hercegovina nezavisna, suverena,
međunarodno priznata država.
O srednjovjekovnoj Bosni, suverenoj,
nezavisnoj i međunarodno priznatoj drža-
vi, generalno malo znamo. Fragmenti slike
srednjovjekovne bosanske države nalaze se
u Zemaljskom muzeju Bosne i Hercegovine.
Srednjovjekovna postavka u Zemaljskom
muzeju postavljena je 80-ih godina proš-
log stoljeća i na njoj su radili neki od naj-
važnijih naučnika koji su svoj naučni rad
posvetili srednjovjekovlju – Pavo Anđelić
i Nada Klajić. Izložba je koncipirana kao
rani srednji vijek, razvijeni srednji vijek i
kasni srednji vijek.
Kroz zbirku arheoloških nalaza, dokaza
bosanske državnosti, provela nas je kustosi-
ca Lejla Bećar. Za rani srednji vijek kaže
da generalno ima malo arheoloških nala-
za zato što se malo naučnika bavilo ranim
srednjim vijekom. Jako je teško razumjeti
ovaj period i teško ga je predstaviti s obzi-
rom na to da su isprepleteni kasni antik i
rani srednji vijek. Najveći broj arheoloških
nalaza pronađen je u kontekstu istraživanja
kasnog antika, npr. arheolozi istražuju rim-
sko doba, a pronađu nešto mlađe i ispostavi
se da je to rani srednji vijek. Većina nalaza
u ovoj zbirci pronađeni su u ranosrednjo-
vjekovnim nekropolama, koje su istraživane
za vrijeme bivše Jugoslavije.
Pokazujući na zlatnu ogrlicu, Lejla Be-
ćar kaže: “Meni je specifičan ovaj predmet,
pronađen u Turbetu kod Travnika. Ogrlica
od zlata, na centralnom medaljonu iznad
križa prikaz Isusa Krista, pored su apo-
stoli, ostatak medaljona je prikaz janjeta
kao jednog od simbola kršćanstva u tom
ranokršćanskom obliku”. U šali dodaje
da je janje i danas simbol Travnika i go-
vori da je ovaj predmet specifičan za rani
srednji vijek, za prilike u kojima su ljudi
živjeli jer zlato je bilo rijetkost, vrlo malo
je pronađeno zlatnog nakita. Prilike su
bile nepovoljne.
U većini slučajeva, naglašava Bećar, kod
nas su arheološki istražene nekropole pa
za analizu imaju samo te grobne priloge,
ali vrlo malo se zna o tome kako su ljudi
živjeli, gdje su živjeli, gdje su trgovali... U
tom ranom srednjem vijeku imamo pro-
nađen bizantijski novac, što, kako kaže,
upućuje na to da se dosta trgovalo sa Bi-
zantijskim carstvom, ali je količina novca
mnogo manja nego u vrijeme Rima ili ba-
novine Bosne upravo zbog nepostojanja te
državne organizacije.
“U to vrijeme dešavala se velika seoba
naroda. I tada su ovuda jurišali migranti. Vi-
dimo veliku raznolikost materijala, počevši
od strelica, neke se smatraju avarskim, neke
gotskim, vizigotskim... Svi ti narodi uglav-
nom su protutnjali kroz Bosnu, možda su
razmatrali i da se nasele, ali su se na kraju
naselili Slaveni”, priča kustosica Lejla Bećar.

STAV 26/11/2020 47