Page 81 - STAV broj 205

Aleksandra Bunčić

Jakob Finci i Denis Zvizdić

shoshan) i krilom (hebrejski elazar), nalaze dolar vrijedio je pet kruna. Današnji ekvi-
na stranici na kojoj je i grb grada Barcelone. valent tih 150 kruna bio bi 927 dolara.
Na prva 34 lista nalazi se 69 minijatura “Coheni su apsolutno nestali, u Sarajevu
koje nadahnuto prikazuju stvaranje svi- ne živi više nijedan. Nismo uspjeli ući u
jeta, egipatsko ropstvo, izlazak iz Egipta trag šta se desilo s njima, da li su odselili
pod Mojsijevim vodstvom i dalje, sve dok i gdje. Vjerovatno je da su stradali u vrije-
status vođe Jevreja nije preuzeo Jošua, sin me holokausta, kao što je stradalo 85 po-
Nunov. Posljednje četiri minijature pred- sto Jevreja u BiH. Oni više u BiH nema-
stavljaju izuzetak, u smislu da nemaju ju živog nasljednika”, kaže za Stav Jakob
direktan biblijski karakter. Na sljedećih Finci, čelnik Jevrejske zajednice u BiH.
i ljude koji su je sa sobom donijeli, Jevreje 50 listova nalazi se tekst Hagade pisan s Njemačke vojne snage koje su oku-
koji su morali napustiti tadašnju Španiju, obiju strana kvadratnim hebrejskim pi- pirale Sarajevo 1941. godine, odmah po
način na koji je ona sačuvana tokom ho- smom srednjovjekovnog španskog tipa. ulasku u ovaj, tada jugoslavenski grad,
lokausta i Drugog svjetskog rata govori Posljednju cjelinu knjige čini naknadno tražile su od tadašnjeg direktora muzeja
o duhu ove zemlje, o njenom bogatstvu uneseni pjesničko-obredni dodatak, koji Joze Petrovića da im preda Hagadu. Ipak,
različitosti, o duhu multietničnosti. Ova sadrži po nekoliko pjesama najslavnijih ona je zahvaljujući kustosu Dervišu Kor-
država će nastaviti da egzistira na takvim pjesnika hebrejske književnosti iz njenog kutu sakrivena u džamiju, u jednom od
osnovama jer je jedino tako i moguće. Oni tzv. zlatnog doba, od 10. do 13. stoljeća. muslimanskih sela na Bjelašnici, gdje je i
koji su nasrtali na BiH i njene svetinje ka- U bilješci nastaloj 1609. godine kaže se dočekala kraj Drugog svjetskog rata. Kor-
kva je Hagada su nestali u anonimnosti i da knjiga ne govori protiv crkve, što je vje- kuta i njegovu porodicu, zbog spašavanja
na smetljištu historije.” rovatno rezultat provjere njenog sadržaja od Jevreja u Sarajevu tokom Drugog svjet-
Na osnovu stilske analize iluminacija inkvizicije. Tokom 16. i 17. stoljeća knjiga skog rata, izraelski muzej “Vad Yashem”
i minijatura s njenih stranica, utvrđeno se nalazi na prostoru sjeverne Italije, što proglasio je pravednicima.
je da je sarajevska Hagada nastala u sred- potvrđuju dvije kratke zabilješke na nje- Pedesetih godina prošlog stoljeća rad-
njovjekovnoj Španiji, u oblasti nekadašnje nim stranicama, a kada i pod kojim okol- nici Zemaljskog muzeja spriječili su kra-
Kraljevine Aragon, najvjerovatnije u Bar- nostima dospijeva u Bosnu, nije poznato. đu Hagade, a u najvećoj je opasnosti bila
celoni, oko 1350. godine. Moguće je da je Sarajevska sefardska porodica Cohen tokom troipogodišnje opsade Sarajeva od
nastala kao dar za vjenčanje članova dvi- prodala je 1894. godine, vjerovatno u ne- 1992. do 1995. godine. Nalazila se u sobi
ju tada poznatih familija Šošan i Elzar, jer znanju, Hagadu Zemaljskom muzeju za koja je bila izložena granatama, pa je naj-
se njihovi grbovi, štit s ružom (hebrejski 150 tadašnjih kruna. Tih godina, jedan prije odnesena u podrumske prostorije

STAV 7/2/2019 81