Page 28 - STAV broj 244

(GEO)POLITIKA

Trideset godina od pada Zida
EVROPA

GENOCIDA I

UJEDINJENJA

Devetog novembra navršava se 30 godina od pada Berlinskog zida. Za razliku od američkog 9.11,
koji mnogi povezuju sa završetkom vladavine angloameričkog kapitalizma, za mnoge Evropljane

9.11. označava konačni kraj Hladnog rata. Obaranje zida vrlo brzo sa sobom je donijelo rušenje
komunizma, kako nam zvanična priča veli. Trebao bi to biti datum koji se svake godine proslavlja
kao konačno i trajno otvaranje puta ka planetarnom trijumfu slobode, globalno rasprostranjenoj
ružičastoj budućnosti. Riječju: konačno samoispunjenje čovječanstva. Da li je to baš tako, za

Stav analizira Anis Bajrektarević, dugogodišnji šef katedre i profesor međunarodnog prava i
globalnih političkih studija u Beču, autor sedam knjiga na temu geopolitike i više od stotinu
radova objavljenih u pedesetak zemalja svijeta i prevedenih na dvadesetak jezika

Piše: Anis BAJREKTAREVIĆ konferencije 1945, a koja je ponovno reaktu- najužasnijeg planetarnog fašizma prije nego
elizirana rušenjem Berlinskog zida: koliko je po drugi put platila visoku cijenu za svoj
mnogo njemački i koliko italija bi Evropa ishitreni imperijalizam, a uz to i kao serijski
oš je od vestfalskog mira Evropa čuvala uopće trebala imati kako bi sačuvala svoju bankroter koji je defoltirao (kao niko drugi)
unutarnju ravnotežu sila održavanjem unutarnju ravnotežu i mir? tri puta, i to sve u prvih sedam desetljeća
“mehkog trbuha” u svom središnjem Za vrijeme Bečkog kongresa (1814/15) svog postojanja.
Jdijelu. Periferne sile poput Engleske, postojalo je više od deset italofonskih zemalja Iz Postdamske konferencije, nakon Dru-
Francuske, Danske (Švedska i Poljska kasnije i više desetina germanofonskih entiteta: 34 gog svjetskog rata, izronile su tek tri ger-
zamijenjene od strane), Pruske, Osmanlija, njemačke državice + četiri slobodna grada manofonske (+ Lihtenštajn + Švicarska) i
Habsburga i Rusa pritiskale su i održavale (Kleinstaaterei), Austrija i Prusija. Ali na- dvije italofonske zemlje (+ Vatikan). Zatim
središte kontinentalne Evrope kao vlastito kon “samoubistva iz zasjede” Napoleona III, smo prije 30 godina zaključili da nam jedna
igralište. Istovremeno, periferne sile nasta- koji gubi Francusko-pruski rat 1870/71, Bis- od te tri Njemačke predstavlja pregolemu
vile su širiti svoje prekomorske posjede ili, marcku se naprosto otvorio put proširenja popudbinu za budućnost i onda je jedna
poput Rusije i Osmanlija, preko kopnenih Prusije na zapadne germanofone. Tako je Njemačka preko noći nestala sa zemljopisne
koridora prodirati dublje u Aziju i na Bliski on sred Pariza 1871. jednostrano proglasio karte, priključila se NATO-u i Evropskoj
istok. Nakon što su se italofoni te germano- “ujedinjenje njemačkih zemalja”. Bio je to uniji – bez ikakvih pristupnih pregovora –
foni krenuli ujedinjavati, geografska sredina znak za početak magnovenja, kako za ger- sve odjednom.
je “očvrsnula” i prvi put se dogodio politič- manofone, tako za njihove komšije i ostatak Danas, zapadno od Berlina, vladajuća
ko-vojni pritisak na periferije, uključujući i svijeta u pregrijanim dekadama koje dolaze. ideološka linija zastupa stav da je evropski
dva evropska megauništenja, svjetska rata. Bismarckova zemlja marševskim je 9.11. (9. novembar 1989. godine, pad Ber-
Stoga je ta nova geopolitička realnost izaz- korakom prevalila put od propale liberal- linskog zida) bio rezultat propasti lošeg
vala veliku evropsku dilemu koja traje još ne revolucije, nasljedne monarhije, auto- društveno-gospodarskog modela i njego-
od Bečkog kongresa pa sve do Postdamske ritarizma, krhke demokratije do konačno ve asimilacije u nadmoćni zapadni model.

28 7/11/2019 STAV