Page 44 - STAV broj 313

DRUŠTVO

Skoro sve žrtve stradale su tokom februara
1943. godine i ogroman broj njih izgorjeli
su živi u svojim kućama.
Žive lomače gorjele su skoro u svim
selima. Samo su u naselju Meljak u jednoj
kući četnici skupili 175 žena i djece koje su
5
potom žive spalili. U selu Močevići četnici
su u kući zapalili više od 80 žena i djece. Vri-
sak, plač i jauci parali su nebo. U kući Hadža
Homovića u naselju Dolovi-Sočice iskuplje-
no je 42 djece i žena i zapaljeno. Kuća je za-
paljena bombama ubačenim kroz prozor. 6
Pokolj Bošnjaka Pljevalja februara 1943.
godine obilježilo je nezapamćeno stradanje
djece. Prema istraživanjima Smaila Čekića,
ubijeno je 786 djece. Svaka četvrta žrtva febru- Pavle Đurišić
arskog pokolja bilo je dijete mlađe od četiri (u sredini) s
crnogorskim
godine, a više od polovine svih žrtava bila su četnicima
djeca ispod četrnaest godina. Zanimljivo je
napomenuti i to da je među ubijenim bilo Alessandro
245 dojenčadi, odnosno djece do tri godine Pirzio Biroli
starosti. Zabilježeno je i više slučajeva stra-
davanja djece mlađe od mjesec dana. Ovdje
se radi o podacima, kako i sam autor tvrdi,
koji su nepotpuni, s obzirom na to da je stra-
dao veliki broj Bošnjaka koje niko nije imao
prijaviti niti dati osnovne podatke o njima.

POBIJENI BOŠNJACI VJEROVALI SU
SVOJIM PRAVOSLAVNIM KOMŠIJAMA
Napad na bošnjačka sela bio je detaljno
razrađen, a fokus četničkog djelovanja bio
usmjeren na ubijanje što većeg broja ljudi.
“Nepregledne kolone četnika nastupale su Luburić i Đurišić Pavle Đurišić
istodobno sa svih strana, da bi tim ukoliko
je više moguće sprečili bežanje Muslimana je bio da zadrže što više muslimanskog ro- svega ovoga bile su nepregledne mase mu-
(Bošnjaka). Dok su jedni ubijali u samome blja. To se najbolje pokazalo odmah drugog hadžira, koji su se bez igde ičega sklonili u
selu, drugi su hvatali lanac u obližnjim se- dana, kada su na terenu ostali samo doma- još zaštićene gradove i tu bili izloženi svim
lima, kako bi u najčešćem slučaju pohvatali ći četnici. Prvo su nastupili strani četnici, strahotama oskudice i gladi kojoj mnogi i
sve one koji su se sklonili ispred ove krvo- bijući i paleći sve što im je došlo do ruku. podlegoše. Kao primer može poslužiti da je
ločne najezde. Da bi što više seljaka – mu- Pošto se ove kolone stranaca nisu dugo za- bilo dana kada je zabeleženo po 20 smrtnih
slimana zadržali kod kuća, komšije četnici državale u selima, to je ipak ispred njihove slučajeva u samoj varoši Pljevljima među
su širili među meštanima vesti da ne treba najezde ostalo prilično Muslimana, kao i muhadžirima.”
7
ničega da se boje i da se neće nikome ništa njihovih kuća. Tek sada su stupili u akciju Od ukupnog broja ubijenih u Pljevalj-
dogoditi. Sa ovim su četnici najviše i uspeli domaći četnici. Poznavajući odlično teren, skom srezu, 231 ubijeno je puškom, dok su
u izvođenju svoga plana. Tako su u prvom kao i raspored muslimanskih naselja, vrlo ostali obično zaklani, spaljeni, utopljeni u
momentu domaći četnici ostali prividno brzo su dospeli i do najzabačenije musli- barama i bunarima, iskasapljeni i izmrcva-
neaktivni, da bi izgledalo kako oni žele ču- manske kuće, da bi je zapalili, a čeljad po- reni. Prema nepotpunim podacima, silova-
vati svoje komšije, ali njihov pravi zadatak bili. Takav je uostalom i bio plan četnika, no je približno 160 žena i djevojaka. Ovom
jer je komšija bio taj koji će ugasiti dom prilikom spaljeno je potpuno 127 sela i zase-
svoga komšije muslimana. Zato se i desilo oka s 1.508 kuća za stanovanje i 4.484 drugih
najveće čudo da su glavni dželati bili sve sporednih zgrada. Skoro je nemoguće utvr-
same komšije. Odred Meljančana harao je diti koliko je žrtava palo ovom prilikom,
po Meljaku, odred Boljančana po Boljani- kao ni milionske vrijednosti upropaštene
ćima itd. Sva muslimanska imovina bila je imovine, jer je veliki broj ubijenih ostao
popljačkana i razdeljena u dobroj meri među nepoznat. Načini na koji su činjena ubistva
samim meštanima – četnicima, a ostatak je bili su različiti. Devedeset posto žrtava bilo
bio smešten u naročite magacine, koji za je prije ubistva mučeno, bodeno noževima,
kratko vrijeme postadoše prava slagališta žene su silovane često od pedesetak četnič-
dragocenosti, koje posle raznesoše četnici kih razbojnika, da bi ih onda bacili u kuće
iz svih krajeva. Od ove pljačke donošeno da zajedno s njima sagore. Prema novijim
8
je čak i u pojedine kuće u samome gradu. istraživanjima historičara, u februarskom
Pored ostale stoke, na hiljade goveda pre- pokolju 1943. godine, u živim lomačama
Četnici pale bačeno je preko Tare. Docnije se pristupilo koje su gorjele diljem sreza, smrt je našlo
bihorska sela, januar 1943. deobi muslimanske zemlje. Kao posledica 286 Bošnjaka.

44 5/3/2021 STAV