Page 31 - STAV broj 372

U maju 1944. Beria je izdao direkti-
vu kojom naređuje NKVD-u da pretraži
cijeli SSSR u potrazi za preostalim pri-
padnicima te nacije, “ne ostavljajući niti
jednog”. Kao rezultat, pronađeno je do-
datnih 4.146 Čečena i Inguša. U aprilu
1945. Beria je obaviješten da je 2.741 Čečen
deportiran iz Gruzije, 21 iz Azerbejdžana
i 121 iz Krasnodarske pokrajine. Svi su
Čečeni i Inguši otpušteni iz vojske i po-
slani u Srednju Aziju. Operaciju je obi-
lježila “kultura nekažnjavanja”, mnogi
počinitelji akcije su čak dobili nagradu
“Suvorov prve klase” za hapšenje i zaro-
bljavanje Čečena i Inguša.
Prema službenim sovjetskim izvješta-
jima, 608.749 Čečena, Inguša, Karačaje-
vaca i Balkara registrirano je u izbjegli-
štvu u Srednjoj Aziji do 1948, a 104.903
deportiranih Čečena umrlo je do 1949.
godine. Izgon je trajao 13 godina, a preži-
vjeli će se vratiti u svoje rodne krajeve tek
1957. godine, nakon što su nove sovjetske u Moskvi i islamske studije u Istanbulu. ili masakr u školi u Beslanu (2004. godi-
vlasti, pod rukovodstvom Nikite Hruščo- Postao je premijer Čečenske Republike ne, 334 smrtno stradala).
va, ukinule mnoge Staljinove politike, Ičkerije, nepriznate države čečenskih U posljednjem televizijskom inter-
uključujući i onu o deportaciji naroda. pobunjenika. vjuu izjavio je kako su u borbi koju vodi
Basajev prihvata selefizam i u augu- svi ruski civili, uključujući djecu, legiti-
KRAJ 20. STOLJEĆA stu 1999. godine sa svojom milicijom, mne mete. Vjeruje se da je bio organizator
Sljedeći važan trenutak u historiji takozvanom Međunarodnom islamistič- bombaškog napada na Ahmeda Kadirova
kavkaske regije dogodio se 1991. godine, kom brigadom, napada susjedni Dage- u maju 2004. godine, te da je organizator
kada je raspad Sovjetskog Saveza donio stan. Bila je to prva u nizu epizoda koje “crnih udovica”, Čečenki koje su pristale
nezavisnost republikama unutar njegovih su pokrenule Drugi čečenski rat, nakon biti bombaši-samoubice. Tokom jedne od
granica i izbore koji su rezultirali uspo- kojeg je Rusija ponovo preuzela kontro- akcija 2000. godine izgubio je lijevo sto-
nom na vlast Džohara Dudajeva. Nakon lu nad regijom, a tada se novoimenovani palo. Moskva je njegovu glavu ucijenila
odvajanja Ingušetije i njenog ulaska u premijer Vladimir Putin nametnuo kao na deset miliona dolara. Basajev je ubijen
Rusku Federaciju, nova republika izbje- lider zemlje. desetog juna 2006. godine u Ingušetiji.
gavala je inkorporaciju u matičnu drža- Basajevljeva vojska napala je Dagestan Sporazumi iz 1996. okončali su sukob
vu, koja je rasla na temelju svojih starih 7. augusta. Preuzeo je kontrolu nad neko- samo na papiru nakon uspostave koalicij-
satelitskih država. U to vrijeme službeni liko gradova uz mali otpor. Prvi cilj bio je ske vlade u Čečeniji. Rane su i dalje krva-
Kremlj počeo je neslužbeno podržavati da Dagestan postane nezavisna islamska rile, a napadi koje su organizirali lokalni
svoje pristaše, nešto slično onome što se država. Tada su “čekali na princip domi- gospodari rata na pograničnim područji-
dogodilo u Donbasu 2014. godine. I to je na”, odnosno da ih slijede i druge regi- ma nisu pomogli. Dodatna okolnost bila
rezultiralo ratom. je Kavkaza. No, 11. augusta ruske vlasti je dolazak brojnih stranih dobrovoljaca
Isprva su se Čečeni proslavili izvo- pokreću operaciju i početkom septembra koji su krenuli u rat protiv Rusije. Onda
deći brojne akcije, samoubilačke napade ruska je vojska protjerala Basajeva i nje- je Vladimir Putin 26. augusta 1999. zapo-
i otmice ruskih vojnika kako bi privu- govog najbližeg saradnika, Saudijca Ha- čeo novi sukob. Plan mu je bio da krvlju
kli pažnju svjetske javnosti. Rezultat je taba iz Dagestana. i vatrom uništi pobunjenike nastanjene
bio očekivan: Kremlj je napao Čečeni- Nakon ove epizode, u septembru 1999. u Dagestanu, a zatim da okupira Grozni,
ju u decembru 1994. i počeo je jedan od nekoliko bombi eksplodiralo je u stam- glavni grad Čečenije.
najokrutnijih sukoba na Kavkazu. Čeče- benim zgradama u Moskvi, Volgodon- Rezultat Putinove kampanje bilo je
ni su odlučili uzvratiti na veoma bolan sku i Buinaksku, ubivši više od 300 lju- uništenje pobunjenika i dolazak nove,
način. U junu 1995. njihov zapovjednik di. Godine 2004. Moskovski gradski sud proruske vlasti na čelu s Ahmedom Kadi-
Šamil Basajev je sa stotinu vojnika otišao proglasio je da je jedan od organizatora rovim, čiji je potomak sadašnji predsjednik
na neprijateljsku teritoriju, uzeo hiljadu i napada bio tada već mrtvi Hatab, iako je Ramzan Kadirov. Ali mira i dalje nije bilo,
po talaca u bolnici i neke od njih pogubio u to vrijeme bilo mnogo sumnji i teori- počelo je ono što su zapadni mediji na-
kako bi prisilio moskovske vlasti da pri- ja da ruske tajne službe imaju neke veze zvali kampanja terora. Upravo je Ahmed
stanu na konferenciju na kojoj bi mogao s tim. Ubrzo nakon ovih napada Ruska Kadirov, veliki muftija republike tokom
izraziti svoje zahtjeve. vlada odlučila je da vojska uđe u Čečeni- prvog čečenskog rata, formirao jedinicu
“Mi nismo razbojnici, mi smo bili ju. Počeo je drugi rat. koja danas ratuje u Ukrajini pod nazivom
prisiljeni uzeti oružje da branimo svoju Sljedećih godina Basajev će preuzeti “Kadirovci”. Njihov naziv prevodi se kao
zemlju, naše žene i našu djecu”, objasnio odgovornost za brojne samoubilačke na- “Kadirovljevi sljedbenici“. Od dana for-
je tada Basajev. Rođen je 1965. godine pade u Rusiji i krvave terorističke akcije, miranja ta je jedinica postala svojevrsna
i odrastao je u prvoj generaciji Čečena kakva je bila uzimanje talaca u tetru Du- pretorijanska garda koja je danas pod ko-
koja se vratila u domovinu nakon što ih brovka (Nord-Ost) u Moskvi (2002. godina, mandom Ramzana Kadirova. Posljednji su
je Staljin protjerao. Studirao je mašinstvo 131 mrtva osoba ne računajući teroriste) put viđeni ove sedmice u Mariupolju. n

STAV 22/4/2022 31