Page 22 - STAV broj 377

POLITIKA

prostoru koji će naseliti i naređeno Srpska naselja u Rusiji nisu is-
podizanje tvrđave Sv. Jelisaveta. punila očekivanja Ruske vlade,
Određeno je da se Srbi nasele jer su generali Horvat i Šević
po zadnjeparskim mjestima, i to: trošili na potrebe Nove Srbije
počev od ušća rijeke Kagarlika pra- i Slavenosrbije za ono vrijeme
vom linijom do izvora rijeke Tura, ogromnu svotu novca, a umje-
od izvora rijeke Tura do ušća Ka- sto obećanih mnogih pukova
menke, od ušća Kamenke do izvo- po 4.000 vojnika, s velikim su
ra Berezovke, od izvora Berezovke trudom jedva formirali četiri
tokom rijeke Ameljnika do njena puka, i to nepotpuna. Nova
ušća u Dnjepar. U tom prostoru Srbija i Slavenosrbija sve su
niko drugi nije se mogao naseliti više, zbog prestanka zanavlja-
osim Srba, a starosjedioci sa zemlje nja novim srpskim doseljenici-
dodijeljene Srbima premješteni su ma i jakog priliva Malorusa, u
u druga mjesta. koje su stari doseljenici naglo
Godine 1752. u Kijev je stigao, tonuli, gubila svoj prvobitni
s novom, povećom emigracijom srpski karakter, a time i pravo
Srba iz južne Ugarske, njih oko na daljnji opstanak. Stoga su
800, pukovnik Jovan Šević, koji u Petrogradu odlučili da obje
je osnovao novu srpsku koloniju srpske kolonije ukinu.
– Slavenosrbiju. Ukazom od 22. marta 1764.
Slavenosrbija je osnovana godine Nova Srbija pretvorena
na prostoru duž desne obale ri- je u “Novorosijsku guberniju”,
jeke Donjec, od Bahmuta do a 11. juna iste godine Slavenosr-
Luganska. bija je s ukrajinskom utvrđenom
Po opisu majora Simeona Pi- linijom nazvana “Ekaterinska
ščevića, bila je to “zemlja otvrdla, provincija novorosijske guber-
divlja i možda od stvorenja sveta nije” te je 1775. godine dodana
neobrađena i ležala je od drev- Azovskoj guberniji.
nih vremena bez svake koristi, Samo prvi Srbi doseljenici
pusta i bez naroda. Jake zime zadržali su svjež nacionalni osje-
i vrućine kao u unutrašnjosti ćaj, ali ga je već njihova sljedeća
Rusije nije tamo bilo, zima je generacija zajedno sa znanjem
bila umerena, a klima je pod- srpskog jezika gubila.
sećala na moldavsku, i loza je “Po jednoj statističkoj verzi-
tamo uspevala.” ji pedeset godina kasnije (1862),
Ta srpska naselja brzo su se razvija- dalji opstanak Nove Srbije, kao zasebno priznavalo je od stanovništva na terito-
la. Piščević u svojim memoarima tvrdi organizirane vojničke kolonije, postajao riji bivših srpskih naselja svoje srpsko
“da su naši generali Horvat u Novoj Sr- sve manje moguć. Kako piše Kostić, so- poreklo jedva oko 1.000 duša, ali se već
biji, Šević i Preradović u Slavenosrbi- cijalno i etničko prilagođavanje srpskih u statistici Hersonske gubernije iz 1900.
ji učinili od pustinje zemlju obećanu, doseljenika novoj sredini teklo je naglo, godine, koja u svojim granicama obu-
naseljenu, obrađenu, oplemenjenu i na osnovu vjerske solidarnosti, zatim hvata i ceo teritorij bivše Nove Srbije,
plodom zemaljskim izobilnu”. Ali baš etničke i jezične srodnosti. Sam proces Srbi uopšte više ne spominju. Dok se
taj nagli razvoj Nove Srbije nosio je sa izjednačivanja i pretapanja bio je praćen tako trag srpskim doseljenicima u Ru-
sobom i njenu propast. Uslijed jakog oštrim trvenjem sa starosjediocima jer siji sasvim izgubio, održao se do danas
naviranja Malorusa (Ukrajinaca), srp- Rusi nisu pokazivali prema novim došlja- jedan deo stare topografske nomenkla-
ski doseljenici, kod kojih je asimilacioni cima toliko predusretljivosti kao njihova ture Nove Srbije. Sa Horvatom doselje-
proces ionako brzo napredovao, za krat- vlada. Naročito su kozaci u početku zau- ni Srbi su iz Ugarske preneli topograf-
ko su vrijeme majorizirani i sve su više zeli neprijateljsko držanje. ska imena moriških i potiških šančeva
počeli da tonu u ruske mase. Time je i koje su napustili i dali ih novoosnova-
PROCES ASIMILACIJE nim šančevima u Rusiji. Kasnije, kad su
Privilegirane srpske kolonije u Rusiji
Godine 1752. u Kijev je – Nova Srbija i Slavenosrbija – nisu se kao se ti od Srba osnovani vojnički šančevi
počeli razvijati u sela, nalazio se već u
stigao, s novom, povećom takve mogle dugo održati. U prodiranju njima manji ili veći broj Srba starinaca
emigracijom Srba iz južne Rusije prema jugu, Crnom i Azovskom ili starijih drugih doseljenika, koji no-
moru, bila su ta pogranična srpska nase-
vijim doseljenicima nisu davali da me-
Ugarske, njih oko 800, lja na otvorenoj stepi s obje strane Dnje- njaju ime njihovih sela. Na taj su način
pukovnik Jovan Šević, koji pra samo jedna kratkotrajna etapa. Ru- do danas duž severne granice Hersonske
ska se vlada nije više zadovoljila srpskim
gubernije ova sela zadržala svoje od Srba
je na prostoru duž desne vojničkim naseljima na državni trošak, im dato ime: Veršac, Mošorin, Subote-
nego je zasnovala naseljavanje na mnogo
obale rijeke Donjec osnovao široj osnovi. Manifestom od 4. decembra co, Fedvaro, Sentovo, Kanižo, Panče-
vo, Petro-ostrovo. Ta topografska imena
novu srpsku koloniju – 1762. godine pozvala je carica Katarina predstavljaju poslednji trag nekadanjih
bez ikakvih ograničenja sve strance “da
srpskih naselja u Rusiji: Nove Srbije i
Slavenosrbiju. dođu u Rusiju i nasele se gdje hoće”. Slavenosrbije”, piše Mita Kostić. n

22 27/5/2022 STAV