Page 48 - STAV broj 421

DRUŠTVO

je na područje Zvornika uz koordina-
ciju srpskog općinskog Kriznog štaba.
Srpska dobrovoljačka garda na to po-
dručje stigla je 4. ili 5. aprila 1992. go-
dine, najprije se smjestivši u Radaljsku
Banju, preko puta Zvornika. Već 5. apri-
la 1992. godine Željko Ražnatović ovla-
stio je Marka Pejića Peju, oficira SDG,
da vodi napad na Zvornik. U toku noći
5/6. april 1992. godine pripadnici SDG i
drugih dobrovoljačkih jedinica iz Srbije
(Simini četnici, „Žute ose,“ gogićevci i
dr.), uz podršku policije bosanskih Srba,
podigli su barikade i kontrolne punkto-
ve iz pravca Karakaja. Bosanski Musli-
mani uzvratili su barikadama na mostu
između Srbije i BiH.
Komanda 17. korpusa 6. aprila izvi-
jestila da boravak „SDG Ražnatovića Ar-
kana na prostoru Semberije ne doprinosi
smirivanju situacije i poboljšanju odno-
i drugih zvaničnika SDS-a. Tijela priku- pritiskom napuštalo grad. Nekoliko dana sa prema Muslimanima. Stanje u opštini
pljena na ulicama odnijeta su u mrtvač- po zauzimanju Bijeljine, dio pripadnika Zvornik je eksplozivno i može prerasti
nicu bijeljinske bolnice, ispred koje su SDG upućen je u Zvornik, a jedan broj u sukob većih razmera“. Dan uoči napa-
stražarili pripadnici SDG. njih pridružio se jedinici Ljubiše Savića da na Zvornik, 7. aprila 1992. godine, u
Komanda 17. korpusa JNA, u čijoj Mauzera, pod čijom su komandom uče- hotelu „Jezero“ u Malom Zvorniku odr-
se zoni odgovornosti nalazila Bijeljina, stvovali u zauzimanju Smoluće. žan je sastanak predstavnika SDS, SDA
izvijestila je 4. aprila 1992. godine da je i JNA, na kojem se razgovaralo o podjeli
grad pod kontrolom „SDS-a i arkanova- JANJA I ZVORNIK općine. Na sastanak je došao i Ražnato-
ca“. Tog dana su dva pripadnika SDG, Po zauzimanju Bijeljine pripadnici vić u pratnji nekoliko pripadnika SDG.
od kojih je jedan imao nadimak Šoša, u SDG, s Arkanom na čelu, došli su u Janju On je predstavnike Srba iz Zvornika pi-
pratnji Branka Filipovića Šumara odve- i zahtijevali od lokalnog muslimanskog tao „ko ih je ovlastio da s Muslimanima
la Asima Fidahića (1960) od kuće. Fida- stanovništva da preda oružje, uključuju- dele srpsku zemlju“, a zatim ih je Marko
hićevi posmrtni ostaci pronađeni su na ći i lovačke puške, da bi im zauzvrat ga- Pejić pretukao. Predstavnicima bosanskih
groblju u Sremskoj Mitrovici. Istog dana rantirali bezbjednost. Stanovništvo Janje Muslimana dao je ultimatum da do osam
u Bijeljinu je došla delegacija u kojoj su predalo je oružje, a potom ih je Arkan ujutro predaju naoružanje i grad.
bili članovi Predsjedništva BiH, Biljana obavijestio da je općina Bijeljina sada Napad srpskih snaga na Zvornik pred-
Plavšić, Fikret Abdić, ministar odbrane pod srpskom vlašću. Dva do tri dana ka- vođen SDG počeo je u prepodnevnim ča-
Jerko Doko i generali JNA Dobrašin Pra- snije policija je počela da nosi oznake sovima 8. aprila 1992. godine i trajao je
ščević i Savo Janković. „Republike Srpske“. Uveden je policij- dva dana. U napadu je učestvovalo oko
General Praščević predao je raport ski sat, isključene su telefonske linije, a 60 pripadnika SDG, kojima je koman-
Arkanu, a Biljana Plavšić ga je javno po- stanovnicima Janje je bilo zabranjeno da dovao major Marko Pejić Peja, stotinjak
hvalila, poljubila i zahvalila mu, a zatim napuste mjesto. dobrovoljaca i još 100-200 pripadnika TO
zatražila da kontrolu nad Bijeljinom preda Nakon zauzimanja Janje uslijedilo je i SUP-a Zvornika. Artiljerijsku podršku
JNA, što je Arkan odbio. Nakon 1. aprila maltretiranje, zastrašivanje i odvođenje napadu pružala je JNA granatiranjem di-
1992. godine pripadnici SDG su preuzeli na prinudni rad nesrpskog stanovništva, jelova Zvornika u kojima je živjelo mu-
kontrolu nad Stanicom javne bezbjedno- koje je u narednim godinama postepeno slimansko stanovništvo iz pravca Malog
sti (SJB), gdje su, predstavljajući se kao bivalo deportirano ili protjerano iz sela. Zvornika, Karakaja i Čelopeka. Više hilja-
instruktori, slobodno ulazili, šamarali i U deportaciji i protjerivanju stanovnika da stanovnika napustilo je Zvornik prvog
ponižavali pripadnike policije. Uzimali su Janje ključnu ulogu imao je Vojkan Đur- dana napada. Na Radiju Zvornik stanov-
službena vozila bez dozvole, kao i oruž- ković Puškar, oficir SDG, koji je u cen- ništvo je pozivano da se skloni u podru-
je prethodno oduzeto od muslimanskog tru sela 1994. godine otvorio kancelariju, me. Oko osam sati uvečer srpske snage
stanovništva. Zatim su iz SJB odnosili gdje je stanovništvo moralo da se upiše predvođene SDG-om ušle su u Zvornik.
dokumentaciju i falsificirali oružane li- za konvoje za odlazak iz Janje. Đurković Prema planu, prvo je zauzeta bolnica,
stove, vozačke i saobraćajne dozvole za je upis po članu porodice naplaćivao 200 potom radiostanica, pa SUP.
ukradena vozila. njemačkih maraka, a za vojno sposobne Pripadnici SDG-a kretali su se gra-
Policijske patrole nisu mogle da se muškarce cijena je išla do 2.000 maraka. dom uz pomoć lokalnog vodiča koji im
kreću bez prisustva bar jednog pripad- U iseljavanju stanovništva učestvovalo je je ukazivao na bogatije muslimansko sta-
nika SDG. Do dolaska grupe inspekto- još nekoliko pripadnika SDG. Bez obzira novništvo. Dan kasnije, Štab TO Srbije
ra Brigade milicije Saveznog MUP-a 27. na to što su porodice plaćale tražene izno- izvijestio je SSNO da su „u 13:00 časo-
juna 1992. godine, na teritoriji Bijeljine se, vojno sposobni muškarci su iz konvo- va jedinice TO i srpskih dobrovoljaca
pripadnici SDG i drugih jedinica maltre- ja izdvajani i upućivani na prisilni rad u očistile 2/3 Zvornika i idu dalje uz Dri-
tirali su i pljačkali preostalo stanovništvo jedinice VRS-a. nu prema s. Divič i Kuli (Stari grad). U
bez obzira na nacionalnost. Zabilježeni su Početkom aprila 1992. godine više 13:30 časova vođene su borbe oko nase-
i slučajevi silovanja. Stanovništvo je pod dobrovoljačkih jedinica iz Srbije došlo lja Zamlaz, Fetija i Cigan Mala. U ovim

48 31/3/2023 STAV