Page 35 - Makaleler 1. Cilt

Devlet Kurumunun Önemi 33

lamaya dayal› ekonomik modelinin çökmesi, mutlak devletçili¤in yanl›fl bir
ekonomi politikas› oldu¤unu ve ekonominin ancak özel sektörün rolüyle ve-
rimli hale gelece¤ini ortaya koymufltur.
Ancak bu kadar dikkat çekmeyen bir di¤er önemli geliflme, 20. yüzy›lda-
ki tecrübelerin 19. yüzy›l liberalizmini de baz› yönlerden haks›z ç›karmas›y-
d›. 19. yüzy›lda yaflam›fl liberal ekonomi savunucular›, 18. yüzy›ldaki ‹ngi-
liz iktisatç› Adam Smith'in yolunu izleyerek, "en iyi devlet, en az müdahale
eden devlettir" demifllerdi. Devletin ekonomik hayata hiç müdahale etme-
mesini ve tüm ekonominin özel giriflimin denetiminde olmas› gerekti¤ini sa-
vunmufllard›.
Devletin tümüyle d›flland›¤› bu ekonomi modeli 19. yüzy›l›n sonlar›ndan
20. yüzy›l›n ilk çeyre¤ine kadar baflta ABD olmak üzere ço¤u Bat› ülkesinde
kabul gördü. Ancak 1929 y›l›nda patlak veren ve "Büyük Buhran" olarak bi-
linen dev ekonomik kriz, bu modelin yanl›fll›¤›n› gözler önüne serdi. Büyük
Buhran, New York borsas›nda baflgös-
teren ve sonra da oradan tüm dünyaya
yay›lan bir panikle do¤mufltu. Dünya
ekonomisini y›llar y›l› kitleyen bu kriz,
dünya ticaret hacminin büyük ölçüde
daralmas›na, toplumlar›n gelir ve re-
fah seviyelerinin düflmesine, milyon-
larca insan›n iflsiz kalmas›na neden ol-
du.
Büyük Buhran'›n ortaya koydu¤u
en önemli sonuçlardan biri, devletin
tümüyle ekonominin d›fl›na itilmesi- 1929 y›l›nda yaflanan ve "Büyük
nin son derece zararl› bir uygulama ol- Buhran" ad› verilen ekonomik kriz,
tüm dünyaya devletin d›flland›¤›
du¤uydu. Nitekim Büyük Buhran'›n
ekonomik modelin yanl›fll›¤›n› anlat-
ard›ndan geliflen "Keynes Modeli" eko- maya yetmifltir. Bu bunal›m esnas›n-
nomik sistem, devletin gerekli durum- da dünya ticareti gerilemifl, toplum-
larda ekonomiye müdahale etmesi, ki- lar›n gelir ve refah seviyeleri düfl-
müfltür ve milyonlarca insan iflsiz
mi zaman da yat›r›mlarla ekonomiyi
kalm›flt›r. Resimde, o dönemde ifl
yönlendirmesi gerekti¤ini kabul etti. bulmak için kuyrukta bekleyen in-
Ço¤u devlet de Keynes Modeli'ni uy- sanlar görülmektedir.