Page 136 - Yeşil Mucize Fotosentez

YEfi‹L MUC‹ZE FOTOSENTEZ

Her y›l, yaprak dökümü ile birlikte, Dünya yüzeyinde 300 milyon ton
klorofil topra¤a kar›fl›r. Klorofil tafl›yan deniz yosunlar›n›n ömrünün k›sa
oldu¤u okyanuslarda y›lda 900 milyon ton klorofil parçalan›r. Her sene bu

miktarda klorofil kayb› olmasayd› ortaya çok vahim sonuçlar ç›kard›. Git-
tikçe artan klorofil miktar› canl› hücrelerin daha az, serbest klorofillerin ise
daha çok günefl ›fl›¤› kullanmas›na yol açacakt›. Sonuçta yetersiz miktarda
›fl›k alan canl› hücreler daha az fotosentez yapacak, bu olay›n sonucunda

da okyanusta ve buna ba¤l› olarak bütün dünyada canl›l›k sona erecekti.
Dökülecek olan yapraklarda meydana gelen en ilginç olaylardan biri,
bu yapraklarda son derece bilinçli bir sökme-ay›rma iflleminin gerçekleflme-

sidir. Yaprak dökülmeden önce protein ve karbonhidrat gibi kullan›labilir
maddeler bitkinin gövdesine depolan›r. Böylece dökülecek olan yaprak bu
maddeleri bofl yere harcamam›fl ve gelecekteki yapraklar için gerekli malze-
menin önemli bir bölümünü temin etmifl olur. Bu örneklerden de anlafl›la-

ca¤› gibi klorofilin gerekti¤i anda elimine edilmesi veya bitkinin ihtiyaç
duydu¤u maddeleri gövdesinde toplamas› yeryüzünde hayat›n devam›
için ekolojik bir zorunluluktur. Yapraklardaki yafllanman›n ilk iflaretlerin-

den biri, yaprak ayas› hücrelerinde etilen gaz›n›n üretiminin bafllamas›d›r.
Bir süre sonra etilen gaz› yapra¤›n her taraf›na yay›l›r ve yaprak sap›na gel-
di¤inde burada bulunan küçük hücreler fliflmeye bafllay›p, sapta bir gergin-
leflmeye neden olurlar. Yaprak sap›n›n gövdeye ba¤land›¤› bölümde bulu-

nan hücrelerin miktar› artar ve özel enzimler üretmeye bafllarlar. ‹lk olarak
selülaz enzimleri selülozdan oluflan çeperleri parçalar. Daha sonra pektinaz
enzimleri hücreleri birbirine ba¤layan pektin tabakas›n› parçalar. Giderek

artan bu gerginli¤e yaprak dayanamaz ve sap›n d›fl taraf›ndan içeriye do¤-
ru yar›lmaya bafllar.
Yaprak sap›n›n gövdeye bitiflti¤i yerde yani yaprak taban›nda bir ay›r-

ma bölgesi meydana gelir. Bu tabaka yaprak düflmeden çok önce oluflur.
Sonra bu tabakadaki "parankima" ad› verilen ve de¤iflim geçirebilen özel

134