Page 51 - Canlılardaki Fedakarlık ve Akılcı Davranışlar
P. 51
Canl›lar›n "Aile" ‹çindeki Fedakarl›klar› 49
fleklinde biçim verirler. Çömle¤in içini çim, yosun ve tüyle doldururlar. Bu
yuvalar› ço¤unlukla sarkan bir kaya ç›k›nt›s›n›n alt›na infla ederler ki, ya¤-
mur ya¤d›¤›nda çamuru yumuflatmas›n ve yuvay› y›kmas›n. 30
Baz› Güney Afrika kufllar› (Anthoscopus) ise, iki bölüme ayr›lm›fl olan
özel yuvalar kurarlar. Bu yuvalarda kuluçka odas›n›n as›l girifli gizlenmifltir.
Yuvan›n di¤er girifli ise ortada bir yerdedir. Bu ayr›nt›, avc› hayvanlar için
haz›rlanm›fl olan bir aldatmacad›r. 31
Bunun yan› s›ra Amerikan sar›asmagiller cinsinden bir tür kufl, yuvas›-
n› yabanar›s› topluluklar›n›n yan›na kurar. Çünkü bu ar›lar, y›lanlar›, may-
munlar›, siyah papa¤anlar› ve özellikle de bu kufllar için ölümcül tehlikesi
olan bir tür sine¤i, kendi yuvalar›n›n yan›na yaklaflt›rmazlar. 32 Sar›asmagil
kuflu da bu sayede yavrular›n› bu tehlikelere karfl› korumufl olur.
Terzi Kufllar›n›n "Diktikleri" Yuvalar›
Hindistan terzi kuflunun gagas› bir dikifl i¤nesi gibidir. ‹plik olarak kul-
lanmak üzere örümcek a¤›ndan ipek, tohumlardan pamuk ve a¤aç kabukla-
r›ndan da lif elde eder. Halen bir a¤aca ba¤l› olup geliflmekte olan yaprakla-
r› seçer ve kenarlar› üstüste gelecek flekilde bu yapraklar› çekerek flekle so-
kar. Bunun ard›ndan sivri gagas›yla her bir yapra¤›n kenar›na bir delik açar.
Toplad›¤› örümcek a¤› veya bitki liflerini bir terzinin i¤ne iplik kullanmas›
gibi gagas›yla deliklerden geçirir ve düflmelerini engellemek için her ilmi¤i
dü¤ümler. Ayn› ifllemi di¤er uçta da yaparak iki yapra¤› birbirine "dikmifl"
olur. Bir çift yapra¤› ya da tek bir yapra¤› kendi etraf›nda döndürmek için
yar›m düzine kadar dü¤üme ihtiyaç olabilir. Daha sonra kufl bu keseyi çim-
lerle doldurup döfler. 33 Ayr›ca bu yapraklarla kapl› kesenin içinde, diflisinin
yumurtalar›n› koyaca¤› gizli bir yuva daha diker. 34
Dokumac› Kufllar:
Dokumac› kufllar›n yuvalar›, bugün kufl bilimciler ve di¤er do¤a bilim-
ciler taraf›ndan, kufllar›n yapt›¤› en ilginç yap›lar olarak gösterilmektedir.
Bu kufllar, do¤ada bulduklar› bitki liflerini ve ip olarak kullanabilecekleri
her türlü uzun bitki sap›n› "dokuma" fleklinde örerek kendilerine çok sa¤lam
yuvalar infla ederler.
