Page 160 - Hücre Zarındaki Mucize

HÜCRE ZARINDAKİ MUCİZE

aşa ğı yu ka rı 70 mi li volt de ğe rin de bir elekt rik po tan si ye -
li var dır. Bu na zar po tan si ye li ya da din len me po tan si ye -
li de nir. Bu az bir mik tar gi bi gö rün se de, bu kü çük hüc -
re nin bir el fe ne ri pi li nin 1/20'si ka dar vol taj üret ti ği an -
la mı na ge lir ve ak son za rı bo yun ca elekt rik sel fa ali yet
için bir po tan si yel oluş tu rur. Pe ki bu din len me po tan si -
ye li na sıl olu şur ve na sıl mu ha fa za edi lir?
-
+
Ak so nun dı şın da sod yum (Na ) ve klor (Cl ) iyo nla rı
+
var dır, için de ise yük lü pro te in ler ve po tas yum (K ) iyon -
la rı bu lu nur. Hüc re za rı ve dı şı ara sın da ki elekt rik sel den -
ge siz lik, zar bo yun ca din len me po tan si ye li ni oluş turur.
Yük lü iyon la rın oluş tur du ğu bu den ge siz li k ise hüc re za rı -
nın fark lı iyon la ra kar şı se çi ci-ge çir gen ol ma sıy la sağ la nır.
Sod yum, po tas yum ve klor iyon la rı hüc re za rın dan geç se
de, bü yük yük lü pro te in le rin içe ri ye gir me si ve elekt rik sel
po tan si yel oluş tur ma sı sı nır lan dı rıl mış tır.
Fa kat se çi ci-ge çir gen lik tek çö züm ola maz, çün kü
+
hüc re için de ki po tas yum iyon la rı (K ) her za man sod -
+
yum iyon la rın dan (Na ) sa yı ca faz la dır, ay rı ca hüc re za -
+
rı dı şın da ki sod yum iyon la rı (Na ) da her za man po tas -
+
yum iyon la rın dan (K ) faz la dır. Ge rek li iyon den ge si nin
sağ lan ma sı için si nir hüc re si nde ki yo ğun luk du rum la rı -
nın ter si ne dön me si ge re kir.
Hüc re bu nu, iş le yi şi ne ön ce ki bö lüm ler de de ğin di ği -
miz bir tür iyon pom pa sı kul la na rak ya par. Sod yum-po tas -
yum pom pa sı, hüc re za rın da bir ka nal oluş tu ran bü yük bir
pro te in mo le kü lü dür. Bu pom pa ener ji si ni ATP'den (Ade -
no zin tri fos fat: Can lı la rın doğ ru dan kul lan dı ğı hüc re sel
+
ener ji mo le kü lü) alır ve sod yum (Na ) iyon la rı nı dı şa rı
+
atar ken po tas yum (K ) iyon la rı nı içe ri alır. Böy le ce hüc re

158