Page 156 - Doğadaki Mühendislik

MEKAN‹K TUZAKLAR

Genlisia
Genlisian›n tuza¤›, hayvan ba¤›rsa¤›na benzer. Toprak
alt›nda dallanm›fl olan kökleri, içi bofl borular fleklinde-
dir. Topraktan çekilen su bu borularda ilerler. Borular›n
uçlar›ndaki yar›klarda, bitkinin içine do¤ru yönelmifl bir
ak›nt› vard›r. Bu ak›nt›, bitkinin içinde su pompalayan
tüycüklerden kaynaklan›r. Su içindeki böcekler ve di¤er
organizmalar, ak›nt› nedeniyle borular›n uçlar›ndaki ya-
r›klardan içeri do¤ru sürüklenir. Bu sürüklenme boyun-
ca geçtikleri her yer uçlar› afla¤›ya bakan kal›n ve sert
tüylerle kapl›d›r. Tüycükler de birer sübap gibi ifl göre-
rek, böce¤i bitkinin içine do¤ru iten ikinci bir etki mey-
dana getirirler. Kurban içerilere do¤ru ilerledikçe bir di-
zi öldürücü sindirim beziyle karfl› karfl›ya gelir. Sonunda
da Genlisian›n besini olmaktan kurtulamaz. 53
Torbaotunun Dokunmatik Tuza¤›
Bilim dünyas›nda ‘Utricularia’ ad›yla bilinen torbaotu
bir su bitkisidir.
Torbaotunun kese biçimindeki kapanlar›n›nda üç tip sal-
g› bezi bulunur: Bunlardan ilki olan küresel salg› bezleri,
kapan›n d›fl yüzünde yer al›r. Di¤er iki tip salg› bezi, ya-
ni "dört kollu salg› bezleri" ve "iki kollu salg› bezleri" ise Genlisia’daki yaprak kapa-
kapan›n iç yüzünde yer al›r. Bu farkl› salg› bezleri, çok il- n›n›n ilginç yap›s›: Silindi-
rik bir sap (A) ve bofl bir
ginç bir tuza¤› aflamal› olarak çal›flt›r›r. Öncelikle iç yü- so¤anc›ktan (B) sonra yine
zeydeki salg› bezleri devreye girer. Bu bezlerin üzerinde- silindirik bir boyun bölümü
(C) gelir. Bu bölümün so-
ki tüyler, suyu torbaotunun d›fl›na do¤ru pompalar. Böy- nunda da yar›k biçiminde
lelikle torbaotunun içinde, önemli bir boflluk meydana bir a¤›z (D) vard›r.