Page 217 - Hayatın Gerçek Kökeni

Moleküler Biyoloji ve Hayat›n Kökeni

Fox Deneyi
Önceki sayfada aç›klad›¤›m›z ç›kmazla yüz yüze kalan evrimci arafl-
t›rmac›lar, tüm teorilerini alt üst eden bu "su sorunu"nu aflmaya yönelik
çeflitli senaryolar üretme yoluna gittiler. Bu araflt›rmac›lar›n en tan›nm›fl›
Sydney Fox, sorunu çözmek için ilginç bir teori ortaya att›: Ona göre, ilk
amino asitler, ilkel okyanusta olufltuktan hemen sonra bir volkan›n yan›n-
daki kayal›klara sürüklenmifl olmal›yd›lar. Sonra da amino asitleri içeren
kar›fl›mdaki su, kayal›klardaki yüksek ›s› nedeniyle buharlaflm›fl olmal›y-
d›. Böylece "kuruyan" amino asitler, proteinleri oluflturmak üzere birlefle-
bilirlerdi.
Fakat bu "çetrefilli" ç›k›fl yolu da pek kimse taraf›ndan benimsenme-
di. Çünkü amino asitler, Fox'un öne sürdü¤ü derecede bir ›s›ya karfl› da-
yan›kl›l›k gösteremezlerdi: Yap›lan araflt›rmalar amino asitlerin yüksek ›s›-
da hemen tahrip olduklar›n› ortaya koyuyordu.
Ancak Fox y›lmad›. Laboratuvarda, "çok özel koflullarda", saflaflt›r›l-
m›fl amino asitleri kuru ortamda ›s›tarak birlefltirdi. Amino asitler birleflti-
rilmifl, ancak proteinler yine elde edilememiflti. Elde etti¤i, birbirine rast-
gele ba¤lanm›fl, basit ve düzensiz amino asit halkalar›yd› ve herhangi bir
canl› proteinine benzemekten çok uzakt›. Dahas›, e¤er Fox amino asitleri
ayn› ›s›da tutmaya devam etseydi, ortaya ç›kan ifle yaramaz halkalar tek-
rar parçalanacakt›.
Deneyi anlams›zlaflt›ran bir baflka nokta ise, Fox'un, daha önce Miller
Deneyi'nde elde edilmifl olan amino asitleri de¤il, canl› organizmalarda
kullan›lan saf amino asitleri kullanm›fl olmas›yd›. Oysa Miller'›n deneyi-
nin devam› olma iddias›ndaki deney, Miller'›n vard›¤› sonuçtan yola ç›k-
mal›yd›. Ama ne Fox ne de baflka hiçbir araflt›rmac›, Miller'›n üretti¤i ifle
yaramaz amino asitleri kullanmad›.
Fox'un söz konusu deneyi evrimci çevrelerde bile pek olumlu karfl›-
lanmad›. Zira Fox'un elde etti¤i anlams›z amino asit zincirlerinin (prote-
inoidlerin) do¤al koflullarda oluflamayaca¤› çok aç›kt›. Dahas›, canl›lar›n
yap› tafllar› olan proteinler hala elde edilememiflti. Proteinlerin kökeni
problemi bafllang›çta oldu¤u gibi hala çözümlenememiflti. Ünlü bilim der-
gisi Chemical Engineering News'da o dönemde yay›nlanan bir makalede
Fox'un gerçeklefltirdi¤i deney hakk›nda flöyle deniyordu:
Sydney Fox ve di¤er araflt›rmac›lar, çok özel ›s›tma teknikleri kullanarak,

215