Page 70 - Kuşların ve Uçuşun Kökeni

68 KUfiLARIN VE UÇUfiUN KÖKEN‹

sa¤lamakt›r. Bu, akci¤erdeki hava ak›fl yönünün, nefes al›p
verme esnas›nda tersine döndü¤ü sürüngen veya memeliler-
deki sistemden farkl›d›r. Kufllarda hava ak›fl›n›n tek bir yönde
olmas›, havadaki oksijenin daha etkili kullan›lmas›n› sa¤lar.
Kufllar›n kendilerine özel bu verimli solunum sistemi, ha-
va direncini en aza indirir; havalanmak ve havada kalmak
için gerekli enerji miktar›n› azalt›r. Uçmak için gerekli yap›lar-
dan biri olan furkulum kemi¤ine yap›fl›k, iyi geliflmifl gö¤üs
kaslar› da kanat ç›rpma hareketine güç sa¤lar. Kanattaki uzun
tüyler, uçak kanad› gibi ifllev görerek uçufl için gerekli olan
kald›rma kuvvetini olufltururlar.
Kufllar›n diyafram› yoktur, bu yüzden akci¤erlerde hava-
y› hareket ettirmek için, kemiklerin içine do¤ru uzanan hava
keseciklerindeki bas›nç de¤iflikliklerinden faydalan›rlar. Ço-
¤u kuflun sekiz hava keseci¤i bulunur. Bu hava kesecikleri so-
lunum yolu boyunca havay› hareket ettirmek için adeta bir
körük sistemi gibi çal›fl›rlar. Birçok hava keseci¤i, "pönoma-
tik (bas›nçl› hava ile iflleyen) kemikler" olarak tan›mlanan
kemiklerin içine do¤ru ilerler. 48 Bu özel yarat›l›fl sayesin-
de, memelilerin ve sürüngenlerin aksine, kufllar›n akci¤er-
leri her zaman fliflik olarak kal›r ve akci¤erlere düzenli olarak

taze hava sa¤lanm›fl olur. 49
Kuflun akci¤er yap›s›ndaki bu sistem, yüksek enerji ihti-
yac›n› karfl›layacak en mükemmel yap›d›r. Yeni Zelanda Ote-
ga Üniversitesi'nden moleküler biyolog Michael Denton, kufl-
lar›n bu özel yap›s›ndan flöyle bahsetmektedir:

Kufllarda ana bronfl, akci¤er dokusunu oluflturan tüplere ay-
r›l›r. Parabronfli diye adland›r›lan bu tüpler sonunda tekrar
birleflerek, havan›n akci¤erler boyunca tek bir yönde devam-
l› ak›m›n› sa¤layacak sistemi meydana getirirler... Kufllarda-
ki akci¤erlerin yap›s› ve genel solunum sisteminin çal›flmas›
tümüyle kendine özgüdür. Kufllardaki bu "avien" sistemi