Page 68 - Kuşların ve Uçuşun Kökeni
P. 68
66 KUfiLARIN VE UÇUfiUN KÖKEN‹
den geldiklerini savunuyor olsayd›m, bunun hakk›nda her kalk›p ko-
nuflmak zorunda oluflumda utan›yor olacakt›m. 46
KUfi AKC‹⁄ER‹NDEK‹ ÖZEL TASARIM
Kufllar›n sürüngenlerden evrimleflti¤i iddias›n› geçersiz k›lan bir di-
¤er örnek de kufllar›n akci¤erlerindeki özel tasar›md›r. Omurgal› kara
canl›lar›yla kufllar›n solunum sistemleri karfl›laflt›r›ld›¤›nda, birbirinden
tamamen farkl› flekilde çal›flan yap›lar olduklar› görülür. Kufllar›n oksi-
jen ihtiyac›, kara canl›lar›na göre çok daha fazlad›r ve hücrelere oksije-
nin iletilmesi çok çabuk gerçekleflmelidir. Dolay›s›yla bir kara canl›s›n›n
akci¤eri, kuflun ihtiyac› olan yeterli oksijeni sa¤layamaz. Nitekim kuflla-
r›n akci¤erleri, uçufl için gerekli oksijeni sa¤layacak flekilde özel bir ya-
rat›l›fla sahiptir.
Omurgal› kara canl›lar›n›n akci¤erleri "çift yönlü" bir yap›ya sahip-
tir: Nefes alma s›ras›nda, hava akci¤erdeki dallanm›fl kanallar boyunca
ilerler ve "alveoli" denilen küçük hava keseciklerinde son bulur. Oksijen-
karbondioksit al›flverifli burada gerçeklefltirilir. Ancak daha sonra, kulla-
n›lm›fl olan bu hava, tam ters yönde hareket eder ve geldi¤i yolu izleye-
rek akci¤erden ç›kar, ana bronfl yoluyla da d›flar› at›l›r.
Kufllarda ise hava akci¤er kanal› boyunca "tek yönlü" hareket eder.
Akci¤erlerin girifl ve ç›k›fl kanallar› birbirlerinden farkl›d›r ve hava da-
imi olarak akci¤er içinde tek yönlü olarak akar. Böylece kufl, havadaki
oksijeni kesintisiz olarak alabilir. Uluslararas› bilim dergisi Nature'›n edi-
törü olan evrimci yazar Henry Gee, kufllardaki tasar›mdan bahsederken,
"Kufllar ola¤anüstü bir nefes alma düzenine sahiptir. Akci¤erler, vücutta
baflka yerlerdeki ve hatta oyuk kemiklerdeki genifl hava boflluklar›n› da
kapsayan, tek yönlü bir hava iflleme sisteminin sadece bir bölümünü
olufltururlar." 47 demektedir.
Kufl nefes ald›¤›nda, hava nefes borusundan hem akci¤ere hem de
arka hava kesesine akar ve akci¤erlerdeki mevcut hava da öndeki hava
kesesine dolar. Kufl ald›¤› nefesi verdi¤inde, arka hava kesesinde olan te-
