Page 54 - Risale-i Nur - Mesnevi-i Nuriye

KATRE 57

Ve keza bir nev'e Hâlık olabilmek, cinse de Hâlık olabilmeye

ِ
ٓ ِ
mütevakkıftır. En nihayet iş وه َّلاا هىلا َلا لِلَّا da nihayet bulur.
ُ ه
َ ُ
Ve keza Hilkat ve Yaratılışın Vâcib-ül Vücud'a isnad
edilmesini, nazarları çok kısa olanlar, baid, garib, külfetli olduğunu
tevehhüm etmekle inkârına zehab ediyorlar. Halbuki esbaba isnad edilir
ise onların tevehhüm ettikleri bu'd, garabet, külfet kat kat muzaaf
olarak Hakikate inkılab eder. Çünki Vâcibe daha kolay olur. Meselâ,
bir adamdan birkaç şeyin sudûru, birkaç adamdan bir şeyin sudûrundan
daha ehvendir. Meselâ bal arısının Hilkati, Kudret-i İlahiyeye isnad
edilmezse nihayetsiz müşkilât olur.

Maahaza, Vâhidin kesrete yaptığı vaziyet ve maslahatı, kesret
çok meşakkatlerden sonra yapabilir. Meselâ, bir kumandanın pek çok
neferlere verdiği intizam vaziyeti, o neferlere verilse sühuletle
yapamazlar. Demek Hâlık-ı Vâhid'e yapılan isnadda, zahiren bu'd ve
garabet varsa da esbab ve kesrete edilen isnadda, muzaaf olarak
müteselsil muhaller vardır. Şöyle ki:

Her bir zerrede, Vâcib-ül Vücud'un Sıfatlarını farzetmek lâzım
geliyor. Çünki nakıştaki Kemal, san'attaki Hüsün o Sıfatları ister. Hem
şirketi kabul etmeyen Vücub hakkında, gayr-ı mütenahî şeriklerin farzı
lâzımdır. Hem her bir zerrenin, bütün zerrelere hem hâkim-i mutlak,
hem mahkûm-u mutlak olması lâzım geliyor. Çünki nizam ve intizam
öyle ister. Hem her bir zerrede, ihatalı bir şuur, tam bir İlim lâzımdır.
Çünki zerreler arasında Tesanüd ve Müvazene vardır. Bu Tesanüd ve
Müvazene ise İlim ile olur.
İşte, eşyayı esbaba isnad etmekte bu kadar muhaller vardır.
Amma Sahib-i Hakikî olan Vâcib-ül Vücud'a isnad edildiği vakit, o
zerreler şöyle bir vaziyete girerler ki, şemsin cilvelerine, timsallerine,
lem'alarına mazhar olan su katreleri gibi; Kudret-i Ezeliyenin Nuranî
Tecellisine, Cilvelerine, Lem'alarına o zerreler de mazhar olup, Sahib-i
Kudretin izniyle, gayr-ı mütenahî olan İlim ve İradesiyle, o zerrelerde
teşekkülât ve terkibat yapılır. Binaenaleyh Kudret-i Ezeliyenin bir
Lem'ası Kudretin hâsiyetine mâlik olduğundan, esbabın binler
lem'asından ve esbabın sultanından daha tesirlidir. Çünki bunda tecezzi
ve inkısam vardır, Kudret-i Ezeliyede ise yoktur.