Page 30 - Türk'ün Yüksek Seciyesi

g≤Ü~:≤Ç l≤~áx~ fxv|çxá|

Hazarlar'›n kendilerine özgü dini yaflamlar› dikkat çekiciydi.
Hanedan mensuplar› Musevili¤i, halk ise ‹slamiyet, H›ristiyanl›k

gibi farkl› dinleri seçmifllerdi. Hazarlar huzur ve bar›fl içinde ya-
flarlarken, 9. yüzy›l›n ortalar›nda, Peçenekler ‹til-Harzem ticaret
yolunu ele geçirdiler. Bu durum, bafll›ca gelir kayna¤› ticaret olan
Hazar Hakanl›¤›'n›n zay›flamas›na; Peçenek ve kendilerine ba¤l›

Slav (Rus) prensliklerinin sald›r›lar›yla 10. yüzy›l›n ikinci yar›s›n-
dan itibaren de h›zla çökmesine yol açt›. Da¤›lan Hazar toplulukla-
r› do¤udan gelen Türk topluluklar› aras›nda eridiler.

Hazarlar'›n devlet teflkilat› ve askerlik alan›nda, Slav kavimleri
üzerinde önemli etkileri olmufltur. Hemen hat›rlatal›m, Hazar De-
nizi, ad›n› Hazar Türkleri'nden alm›flt›r.

E Eski Türkler'e Genel Bir Bak›fl

Türkler kendilerine özgü hasletlerle tarih sahnesinde yerlerini
ald›lar. Aile, Türk toplumunun temeliydi. Aileler "uruk" denilen sü-
laleleri, uruklar da boylar› meydana getirirdi. Boylar›n siyasi bir
birlik kurmalar›yla "budun" oluflurdu. Devletin kurulmas›, birkaç
budunun tek bir merkezin yönetimi alt›nda biraraya gelmesine

ba¤l›yd›.
Dünya tarihine bir göz at›n, hemen anlars›n›z ki Türkler hiçbir

zaman devletsiz kalmam›fllar, her dönem bir veya birkaç devlete
sahip olmufllard›r. Devletin bafl›ndaki hükümdar, "yabgu, han, ka-
¤an, ilteber" gibi isimlerle yüceltilmifltir. Hükümdarlar teorik ve
pratik e¤itimlerini deneyimli devlet adamlar›n›n gözetiminde ta-
mamlam›fllar; devlet yönetiminde bilgelerden kurulu bir meclise

2 28