Page 34 - Türk'ün Yüksek Seciyesi

g≤Ü~:≤Ç l≤~áx~ fxv|çxá|

Sasani ‹mparatorlu¤u, belirli bir süre Türkler ile Müslümanlar
aras›nda bir set teflkil etmifl; Arap ordular›n›n Yermuk (634), Kadi-

siye (635) ve Nihavend (641) Savafllar›n›n ard›ndan ‹ran'› ele geçir-
meleriyle ortadan kald›r›lm›flt›r. Buralarda yerleflik bulunan Türk-
ler, önceleri Araplar'la mücadele etmifllerse de, Talas Savafl›'nda
(751) Çinlilere karfl› Araplar'›n yan›nda yer alm›fllard›r. Savafl son-

ras›nda Çin'in Orta Asya'dan çekilmesiyle bölgeye Araplar hakim
olmufllard›r. Bu tarihten itibaren de Türkler'in hak din olan Müslü-
manl›¤› tan›ma imkan› do¤mufltur.

Türkler'in Araplar ile yak›nlaflmas› sonucunda, Maveraünnehir
bölgesindeki Türkler Müslümanl›¤› kabul etmeye bafllad›lar. An-
cak, ilk Müslüman Türk Milleti bu bölgedekiler de¤il, ‹til boyunda
yaflayan Türkler'in oluflturdu¤u Bulgarlar oldu.

10. yüzy›l›n bafl›nda ‹til Bulgarlar› ile Abbasiler aras›nda diplo-
matik iliflkiler kuruldu. ‹til Bulgarlar› ‹lteberi, yani hükümdar› Al-
m›fl'›n iste¤i üzerine, Ba¤dat'taki Abbasi Halifesi kendisine din

adam› ve askeri uzmanlardan oluflan bir heyet gönderdi. Müslü-
man heyetin ‹til'e ulaflmas›n›n ard›ndan ‹til Bulgarlar› 922 y›l›nda
topluca Müslüman oldular. Böylece ‹til (Volga) Bulgarlar› ilk Müs-
lüman Türk devleti oldu. O y›llarda Hazar Hanlar› Musevili¤i, Uy-

gurlar Manicili¤i, Do¤u Avrupa'daki Türkler H›ristiyanl›¤› kabul et-
mifllerdi.

Tarihçilerin yazd›klar›na göre, Cuma hutbelerinde "Allah'›m,
Bulgar ‹lteberini do¤ru yola götür" deniyordu. Hükümdar, babas›
Müslüman olmad›¤› için onun ad›n›n yerine Abdullah ad›n› kullan-
10
d›. Bulgar Türkleri o s›rada eski örf ve adetlerini, baz›lar› ‹slam'a
uymasa da devam ettiriyorlard›. Di¤er taraftan Müslümanl›¤›n

flartlar›n› yerine getirme konusunda da çok kararl› idiler. Nitekim

3 32