Page 36 - Türk'ün Yüksek Seciyesi

g≤Ü~:≤Ç l≤~áx~ fxv|çxá|

T Türkler Nas›l Tan›n›yorlard›?

Türkler'in ‹slamiyet'i kabul etmeye bafllad›klar› dönemler hak-

k›nda günümüze ulaflan eserlerin say›s› oldukça azd›r. Dolay›s›yla
‹slam dünyas›nda Türkler'in nas›l tan›nd›klar›na iliflkin bilgileri-
miz s›n›rl›d›r. Zeki Velidi Togan taraf›ndan yay›nlanan ‹bn-i Fadlan
Seyahatnamesi baz› ipuçlar› vermektedir. ‹bn-i Fadlan, baflkanl›¤›-
n› yapt›¤› Abbasi elçilik heyetiyle baz› Türk boylar›n› ziyaret etmifl

ve gözlemlerini kaleme alm›flt›r. Di¤er bir kaynak olan, Ebu Dülef
12
Seyahatnamesi de bununla benzer görüfller içermektedir.

780-869 y›llar› aras›nda yaflam›fl Arap edibi ve düflünürü Ca-
hiz'in Hilafet Ordusu Menk›beleri ve Türkler'in Faziletleri gibi ça-
13
l›flmalar› bulunmaktad›r. Türkler'in Faziletleri isimli eser Türk-
ler'in karakteri hakk›nda yaz›lm›fl ilk kitapt›r. Söz konusu eserde
Türkler, düzeni seven, kabiliyetli, ayn› zamanda da mütevaz› in-

sanlar olarak tan›t›lm›flt›r. Cahiz, "Türk tek bafl›na bütün bir cemi-
yet demektir" diyerek Türkler'in üstün niteliklerine iflaret etmifl-
14
tir. Ayn› kitapta, Türkler'in at üzerinde geçirdikleri zaman›n yer-
de ve uykuda geçirdikleri zamandan çok daha fazla oldu¤u; ok at-
ma ve ata hakim olma yetenekleri belirtilmifltir. Bunlar›n yan› s›ra,
di¤er milletlerin meziyetleri say›l›rken Türkler'in askerlikte en ile-
ri seviyede olduklar›na dikkat çekilmifltir.

Söz konusu kitapta Cahiz, Türkler hakk›nda övgü dolu ifadeler
kullanm›flt›r:

" "Savafl sanat› Türk'e bilgi, tecrübe, siyaset ve sair yüksek
vas›flar kazand›rm›flt›r. Türk daima sözüünde durur ve hile bil-
mez. Türk Hakan› hileyi sadece savaflta da olsa yapmak zo-
ü
runda kald›¤›n› üzülerek belirtir ve iki yüzlü olanlar› daima en
r
kötü insan sayar... Arap ordular›n› Türkler kadar titreten

3 34