Page 36 - Doğadaki Mühendislik

Doğadaki Mühendislik
Kolonideki işçi arılar, yuvanın girişine ve yukarıdaki tünel bölgele-
rine kendi salgılarını bırakırlar. Bu şekilde kolonideki tüm bireylerin
lakton karışımları birikir. Bu da girişe özel ve kendine has bir yuva ko-
kusu verir. Bu önemlidir çünkü tatlı arıların yaşadıkları bölgelerde
yüzlerce yuva birarada bulunur. Girişteki bu koku, geri dönen işçile-
rin yüzlerce yuvanın içinden kendi yuvalarını tanımalarını sağlar.
Ayrıca kovanı koruyan bekçi arılar da, yuva arkadaşlarını dönüşte bu
koku sayesinde tanırlar. Görüldüğü gibi bu küçük arılar, insan bur-
nunun kimyasal algılama ve ayırt etme kapasitesinin çok daha üstün-
de bir seviyede ayırt etme kabiliyetine sahiptirler. 10

• Tak lit Fe ro mon lar
Feromonlar konusundaki en şaşırtıcı noktalardan biri de bazı canlı-
ların, başka canlıların kullandıkları feromonları taklit edebiliyor olma-
larıdır. Örneğin bazı çiçekler böceklerin feromonlara olan duyarlılığın-
dan yararlanır ve onları benzer maddeler salgılayarak kandırırlar.
Bununla birlikte feromonlar türlerin devamlılığını sağlama özelli-
ğine de sahiptirler. Orta Amerika'da yaşayan "Florida kraliçesi" adın-
daki bir kelebek türünün kanatlarının rengi ve deseni bir başka kele-
bek türünün kanatlarının rengi ve deseni ile çok benzerdir. Bu iki tür,
bazen eş bulmak için uğraşırken birbirlerinin renklerine aldansalar da
erkek kendi türünden olan dişiyi kokusundan tanır. Erkeğin kendi fe-
romonunun kokusunu alabilmesini kolaylaştırmak için dişi, kanatları-
nı yelpaze gibi kullanarak, kokuyu erkeğe doğru gönderir. Bu sayede
türünün devamı garanti altına alınmış olur. 11

• Top lan ma Vak ti Ge lin ce…
Toplanma feromonları böceklerin dinlenme vakitlerinde salgılanır
ve türün diğer bireylerini bir araya toplar. Arı, karınca ve termit gibi
böceklerin bir arada yaşamasını sağlayan da bu feromonlardır.
Kabuklu böceklerde (Ipidae ve Scolytidae türlerinde) beslenmek ve
34
34